بازگشت

پرسش هاي علي بن جعفر


علي بن جعفر بن محمد گويد: [1] از برادر خود موسي بن جعفر عليه السلام پرسيدم: شخص مي تواند با آب دهان خود چيزي را كه در لباسش هست بشويد؟

فرمود: «لا بأس؛ اشكالي ندارد».

پرسيدم: از لباسي كه مي افتد در محل چهارپايان و برخورد به ادرار و پشكل آن ها مي كند چه بايد كرد؟ فرمود:

إن علق به شي ء فليغسله و إن كان جافا فلا بأس.



[ صفحه 154]



«اگر چيزي به آن چسبيده باشد بايد بشويد اما اگر خشك باشد اشكالي ندارد».

پرسيدم: مي توان در رختخواب يهودي خوابيد؟

فرمود:

«لا بأس؛ اشكالي ندارد».

پرسيدم: مرد مي تواند ريش خود را بگيرد و كم كند؟

فرمود:

ما من عارضيه فلا بأس و أما من مقدمه فلا يأخذ.

«از دو طرف چهره اش مي تواند اما از جلوش نه».

پرسيدم: شارب كوتاه كردن سنت است يا نه؟

فرمود: «آري».

پرسيدم: از حائض؟ فرمود:

يشرب من سؤرها و لا يتوضأ منه.

«نيم خورده ي او را مي توان خورد ولي وضو از آن نمي گيرد».

پرسيدم: سورمه ي چشم را مي توان با شراب مخلوط كرد؟

فرمود: «نه».

پرسيدم: مرد لباس زرد پررنگ مي پوشد؟ فرمود:



[ صفحه 155]



إذا لم يكن فيه طيب فلا بأس.

«اگر در آن بوي خوش نباشد اشكالي ندارد».

پرسيدم: زن خضاب به حنا و وسمه نموده؟ فرمود:

إذا برز الفم و المنخر فلا بأس.

پرسيدم: پوشيدن پوست سمور و سنجاب و روباه كوچك و قاقم چگونه است؟

فرمود:

لا بأس و لا يصلي فيه.

«اشكالي ندارد و نمي تواند نماز با آن بخواند».

پرسيدم: در ظرفي كه شراب خورده اند مي توان آب آشاميد قدح چوبي يا ظرف شراب، فرمود:

اذا غسل فلا بأس.

«وقتي شسته شود اشكالي ندارد.»

پرسيدم: شخصي در محلي غسل جنابت مي كند يا ادرار مي نمايد بعد خشك مي شود، مي تواند آنجا را فرش كند؟

فرمود:

نعم اذا كان جافا.

«آري در صورتي كه خشك شده باشد».



[ صفحه 156]



پرسيدم: مرد با زن خود شوخي مي كند يا او را عريان مي نمايد يا مي بوسد، چيزي از او خارج مي شود چگونه است؟

فرمود:

ان جاءت الشهوة و خرج بدفق و فتر لخروجه فعليه الغسل و ان كان إنما هو شي ء لا يجد له شهوة و لا فترة لا غسل عليه و يتوضأ للصلاة.

«اگر مني خارج شود با شدت و سست شدن، بايد غسل كند. اما اگر آبي است كه به شدت و شهوت و سستي خارج نشده، غسل ندارد و براي نماز وضو مي گيرد».

پرسيدم: شخصي پيراهني دارد كه جنابت به آن رسيده و آن را نشسته مي تواند در آن بخوابد؟

فرمود: «يكره؛ مكروه است».

پرسيدم: مرد در جامه ي خود عرق مي كند، مي داند كه در آن جنابت است چه بايد بكند؟ مي تواند قبل از شستشو نماز بخواند؟ فرمود:

إذا علم أنه إذا عرق أصاب جسده من تلك الجنابة التي في الثوب فليغسل ما أصاب جسده من ذلك و إن علم أنه قد أصاب جسده و لم يعرف مكانه فليغسل جسده كله.



[ صفحه 157]



«اگر بداند وقتي عرق مي كند از آن جنابت به بدنش مي رسد بايد بشويد آنچه به بدنش رسيده، اما اگر بداند كه به بدنش رسيده ولي محل آن را نداند بايد تمام بدنش را بشويد».

پرسيدم: پيرزن و دختري كه تازه بالغ نشده مي توانند در روز جمعه و عيدين خود را تزئين نمايند و عطر استعمال كنند چنانچه بر مردان لازم است؟

فرمود: «آري».

پرسيدم: شخص مي تواند قرآن را بنويسد روي لوح يا صفحه بدون وضو؟

فرمود: «اشكالي ندارد».

پرسيدم: كرم از مستراح روي لباس مي افتد، مي تواند در آن نماز بخواند؟ فرمود:

لا بأس إلا أن يري عليه أثرا فيغسله.

«اشكالي ندارد مگر روي لباس خود اثري ببيند كه بايد آن را بشويد».

پرسيدم: يهودي و نصراني دست در آب فرومي برند، آيا مي توان از آن وضو گرفت؟ فرمود:

لا إلا أن يضطر إليه.

«نه، مگر مضطر باشد».



[ صفحه 158]



پرسيدم: نصراني و يهودي شستشو مي كنند با مسلمانان در حمام؟ فرمود:

إذا علم أنه نصراني اغتسل بغير ماء الحمام إلا أن يغتسل وحده علي الحوض فيغسله ثم يغتسل.

«وقتي بداند او نصراني است با غير آب حمام بايد غسل كند مگر اينكه تن ها غسل كند داخل حوض او شستشو مي كند بعد او غسل مي نمايد».

پرسيدم: يهودي و نصراني از خم آب مي خورند، مسلمان مي تواند از آن آب بخورد؟

فرمود: «لا بأس؛ اشكالي ندارد».

پرسيدم: از طرف دسته كوزه و خم و قدح و شيشه و عيدان مي تواند آب بياشامد؟ فرمود:

لا يشرب من قبل عروة كوز و لا إبريق و لا قدح و لا يتوضأ من قبل عروته.

«از طرف دسته كوزه و آفتابه و قدح و از طرف دسته وضو هم نگيرد».

پرسيدم: از دمل چرك مي آيد، چه كار كند؟ فرمود:

إن كان غليظا و فيه خلط من دم فاغسله كل يوم مرتين غداة و عشية و لا ينقض ذلك



[ صفحه 159]



الوضوء فإن اصاب ثوبك قدر دينار من الدم فاغسله و لا تصل فيه حتي تغسله.

«اگر غليظ است و خون به همراه دارد در هر شبانه دو بار مي شويد صبح و شب وضو را باطل نمي كند، اگر به لباس به اندازه يك دينار خون رسيده، آن را بشوي، در آن جامه نماز نخوان مگر بعد از شستن».

پرسيدم: شخصي در طشت ادرار مي كند، مي تواند در آن وضو بگيرد؟ فرمود:

إذا غسلت بعد بوله فلا بأس.

«اگر بعد از ادرار شسته شود اشكال ندارد».

پرسيدم: مردي حجامت كرده و خون به لباسش رسيده. نمي داند تا فردا چه كار بايد بكند؟

فرمود:

إن كان رأي فلم يغسله فليقض جميع ما فاته علي قدر ما كان يصلي لا ينقص منه شيئا و إن كان رآه و قد صلي فليبدأ بتلك الصلاة ثم ليقض صلاته تلك.

«اگر ديده و نشسته بايد آنچه نماز در آن حال خوانده قضا كند. چيزي كم ننمايد اگر ديده و شروع به نماز كند، بعد همين نماز را قضا نمايد».



[ صفحه 160]



پرسيدم: شخص مي تواند براي غسل جنابت در باران بايستد تا روي سر و بدنش جاري شود، با اينكه مي تواند با آب ديگري غسل كند؟ فرمود:

إن كان يغسله كما يغتسل بالماء أجزأه ذلك إلا أنه ينبغي له أن يتمضمض و يستنشق و يمر يده علي ما نالت من جسده.

«اگر غسل مي كند همان طور كه با آب غسل مي كند كافي است جز اينكه شايسته است مضمضه و استنشاق كند و دست بكشد به جايي از بدنش كه دست مي رسد».

پرسيدم: شخصي مبتلا به جنابت مي شود، آب ندارد.

باران مي آيد، آيا همان باران كافي است يا بايد تيمم نمايد؟

فرمود:

إن غسله أجزأه أن لا يتيمم.

اگر بشويد كافي است از تيمم».

پرسيدم: چهارپا ادرار مي كند. ادرارش به مسجد يا ديوار مي رسد. مي توان نماز خواند در آنجا قبل از شستن؟ فرمود:

إذا جف فلا بأس.

«خشك باشد اشكالي ندارد».

پرسيدم: شخصي در حال جماع يا رفتن به مستراح انگشتري دارد كه نام خدا يا آيه اي از قرآن در آن هست آيا صحيح است؟ فرمود:



[ صفحه 161]



لا. ]و في نسخة: قال لا بأس[.

«نه. (در نسخه ديگري است كه اشكال ندارد)».

پرسيدم: جنب دست خود را در آبي فرومي برد كه مي خواهد خويشتن را شستشو دهد قبل از شستن دست خود اشكالي دارد؟ فرمود:

إذا لم يصب يده شيئا من الجنابة فلا بأس قال و أن يغسل يده قبل أن يدخلها في شي ء من غسله أحب إلي.

«اگر دستش آلوده به جنابت نشده اشكالي ندارد، اما اگر قبل از وارد كردن در آب دستش را بشويد من مايل ترم».

پرسيدم: آب زيادي گوسفند، گاو، شتر را مي توان آشاميد و وضو گرفت؟

فرمود: «لا بأس؛ اشكالي ندارد».

پرسيدم: آب در مستراح مي ريزد و ترشح به لباس مي كند چه كار بايد كرد؟

فرمود:

إذا كان جافا فلا بأس.

«اگر خشك باشد اشكالي ندارد.(شايد منظور اينست كه نجاست همراه آن نباشد)».



[ صفحه 162]



پرسيدم: تشك پر پشم است و ادرار به آن رسيده. چگونه آن را بشويند؟ فرمود:

يغسل الظاهر ثم يصب عليه الماء في المكان الذي أصابه البول حتي يخرج الماء من جانب الفراش.

«ظاهر آن را مي شويند بعد آب روي آن مي ريزند در محلي كه ادرار فرورفته تا آب از آن طرف لحاف (يا تشك) برآيد».

پرسيدم: بالاي سقف مستراح است باران بر آن مي بارد. آب چكه مي كند. از ترشح آن به لباس مي رسد. مي تواند قبل از شستن بر آن نماز بخواند؟ فرمود:

إذا جري من ماء المطر فلا بأس يصلي فيها.

«اگر از آب باران جاري شود اشكالي ندارد كه نماز با آن بخواند».

پرسيدم: موش به لباس مي خورد مي توان با آن نماز خواند؟ فرمود:

إذا لم تكن الفأرة رطبة فلا بأس و إن كانت رطبة فاغسل ما أصاب من ثوبك و الكلب مثل ذلك.

«اگر موش تر نباشد اشكالي ندارد و اگر تر باشد بشوي به جايي كه با لباس برخورد كرده. سگ هم همين طور است».



[ صفحه 163]



پرسيدم: موش و مرغ و كبوتر و نظائر آن ها پا مي گذارد روي مدفوع بعد روي لباس مي روند، بايد شست؟ فرمود:

إن كان استبان من أثره شي ء فاغسله و إلا فلا بأس.

«اگر چيزي ديده شود از آثار پاي آن ها بشوي و گرنه اشكالي ندارد».

پرسيدم: مرغ و كبوتر و گنجشك و نظائر آن ها به مدفوع برخورد مي كنند بعد داخل آب مي شوند مي توان با آن آب وضو گرفت؟ فرمود:

لا إلا أن يكون ماء كثيرا قدر كر.

«نه، مگر آب زياد باشد به اندازه كر».

پرسيدم: كلپاسه و وزغ و مار در آب مي افتد نمي ميرند مي توان از آب آن وضو گرفت؟

فرمود: «لا بأس؛ اشكالي ندارد».

پرسيدم: عقرب و سوسك و پشه، آن ها در خم يا كوزه مي ميرند. مي توان از آن وضو گرفت؟

فرمود: «لا بأس؛ اشكالي ندارد».

پرسيدم: خم آبي است كه در آن هزار رطل آب مي باشد. در آن قطره ادراري ريخته. آيا مي توان آشاميد يا وضو گرفت؟

فرمود: «لا يصلح؛ صحيح نيست».



[ صفحه 164]



پرسيدم: در يك ديگ هزار رطل كه در آن آب گوشت مي پزند داخل ديگ مقداري خون ريخته مي توان آن را خورد؟

فرمود:

إذا طبخ فكل فلا بأس.

«وقتي پخت بخور، اشكالي ندارد».

پرسيدم: موشي در چاهي افتاده و مرده است. مي توان با آن آب وضو گرفت؟ فرمود:

انزع من مائها سبع دلي ثم توضأ و لا بأس.

«هفت دلو از چاه آب بكش، بعد وضو بگيرد، اشكالي ندارد».

پرسيدم: موشي در چاهي افتاده، بيرون آورده اند كه تكه تكه شده، مي توان وضو گرفت از آب چاه؟ فرمود:

ينزح منها عشرون دلوا إذا تقطعت ثم يتوضأ و لا بأس.

«بيست دلو مي كشي وقتي قطعه قطعه شد بعد وضو مي گيري. اشكال ندارد».

پرسيدم: بچه اي ادرار كرده در چاهي. مي توان از آن آب وضو گرفت؟ فرمود:

ينزح الماء كله.

«تمام آب را بايد آب كشيد».

پرسيدم: مردي دست به ميت زده. آيا بايد غسل كند؟



[ صفحه 165]



فرمود: إن كان الميت لم يبرد فلا غسل عليه و إن كان قد برد فعليه الغسل إذا مسه.

«اگر ميت سرد نشده باشد غسل ندارد. اگر سرد شده باشد وقتي دست زد بايد غسل كند».

پرسيدم: در چاهي شراب ريخته. مي توان وضو گرفت از آن آب؟ فرمود:

لا يصلح حتي ينزح الماء كله.

«صحيح نيست مگر همه آب را بكشند». [2] .


پاورقي

[1] علامه ي مجلسي در اسناد اين روايت در بحار 10: 291 ذكر كرده كه اين مسائل از امام كاظم عليه السلام مي باشد كه از پدر بزرگوارشان امام صادق عليه السلام پرسيده اند، و ليكن صحيح آن است ]همان گونه كه در قرب الاسناد حميري و ساير كتب حديثي ذكر شده[ كه در اين روايت، سائل همان علي بن جعفر (برادر جليل القدر امام كاظم عليه السلام) است و پاسخگو نيز امام كاظم عليه السلام مي باشند، و مؤيد آن سياق مسائل و تصريح به سؤال علي از برادرش در اثناء روايت مي باشد.

[2] ر. ك: مسائل علي بن جعفر: 198؛ بحار 291:10.