پرسش هاي علي بن جعفر
علي بن جعفر بن محمد گويد: از برادر خود موسي بن جعفر عليه السلام پرسيدم: كسي كه براي كفاره ي ظهار روزه گرفته بعد وضع مالي او خوب مي شود كه مي تواند كفاره ي مالي بدهد (بنده آزاد كند) از روزه كفاره اش دو روز يا سه روز باقي مانده چه كار بايد بكند؟
فرمود:
إن صام شهرا و دخل في الثاني أجزأه الصوم و يتم صومه و لا عتق عليه.
«اگر يك ماه را روزه گرفته و داخل ماه دوم شده همان روزه كافي است، تمام مي كند و بنده آزاد نمي كند».
پرسيدم: شخصي دو ماه رمضان متوالي مريض بوده بعد خوب شده، چه كار بايد بكند؟ فرمود:
يقضي الآخر بصوم و يقضي عن الأول بصدقة كل يوم مدا من طعام.
«ماه دوم را بايد قضا كند وي رمضان اول را كفاره مي دهد. براي هر روز يك مد طعام (تقريبا ده سير)».
پرسيدم: زن مي تواند معانقه كند با مرد در ماه رمضان با حال روزه جايي از بدن مرد را، بدون غريزه جنسي و شهوت ببوسد؟
[ صفحه 212]
فرمود: «لا بأس؛ اشكالي ندارد».
پرسيدم: روزه دار مي تواند روغن در گوش خود بچكاند؟
فرمود:
إذا لم يدخل حلقه فلا بأس.
«اگر داخل حلقش نشود اشكالي ندارد».
پرسيدم: از شب زنده داري ماه رمضان آيا صحيح است؟
فرمود:
لا يصلح إلا بقراءة القرآن تبدأ فتقرأ فاتحة الكتاب ثم تنصت لقراءة الإمام فإذا أراد الركوع قرأت قل هو الله أحد و غيرها ثم ركعت أنت إذا ركع فكبر أنت في ركوعك و سجودك كما تفعل إذا صليت وحدك و صلاتك وحدك أفضل.
«صحيح نيست مگر با قرائت قرآن، ابتدا فاتحه را مي خواني بعد ساكت مي شوي براي قرائت امام وقتي به ركوع رفت قل هو الله أحد را وغير آن سوره را مي خواني بعد به ركوع مي روي. وقتي امام به ركوع رفت تو هم در ركوع تكبير بگو و در سجده
[ صفحه 213]
چنانچه تنها در نماز اين كار را مي كني ولي نمازت تنهائي بهتراست». [1] .
پرسيدم: مردي با زنش در ماه رمضان كه مرد روزه دار بوده همبستر شده چه بايد بكند؟ فرمود:
عليه القضاء و عتق رقبة فإن لم يجد فصيام شهرين متتابعين فإن لم يستطع فإطعام ستين مسكينا فإن لم يجد فليستغفر الله.
«بايد قضاي روزه را بگيرد و يك بنده آزاد كند، اگر نداشت دو ماه متوالي روزه بگيرد اگر نتوانست شصت نفر را غذا بدهد اگر نداشت استغفار كند».
پرسيدم: جايز است براي روزه دار در ماه رمضان كنيز را به پشت بخواباند و به شكم و ران و پشت او بزند؟ فرمود:
ان لم يفعل ذلك بشهوة فلا بأس به فأما الشهوة فلا يصلح.
«اگر اين كار از روي شهوت نكند اشكالي ندارد اما از روي شهوت صحيح نيست».
پرسيدم: از روزه در وطن؟ فرمود:
[ صفحه 214]
ثلاثة أيام في كل شهر الخميس في جمعة و الأربعاء في جمعة و الخميس في جمعة.
«هر ماه سه روز، دو پنج شنبه كه وسط آن يك چهارشنبه بگيرد».
پرسيدم: شخصي مسواك مي كند در حال روزه و استفراغ مي نمايد چگونه است؟ فرمود:
إن كان تقيا متعمدا فعليه قضاؤه و إن لم يكن تعمد ذلك فليس عليه شي ء.
«اگر قي كند عمدا بايد قضا كند، اما اگر عمدي نباشد اشكالي ندارد».
پرسيدم: آيا شخص مي تواند موي هاي زير بغل خود را بكند در ماه رمضان كه روزه دارد؟
فرمود: «لا بأس؛ اشكالي ندارد».
پرسيدم: يك شخص به تنهائي شب اول ماه رمضان ماه را مي بيند و ديگري غير از او نمي بيند آيا روزه بگيرد؟
فرمود:
إذا لم يشك فيه فليصم وحده و يصوم مع الناس إذا صاموا.
«اگر شكي در آن ندارد، تنها خودش روزه بگيرد و روزه مي گيرد با مردم وقتي آن ها روزه گرفتند».
[ صفحه 215]
پرسيدم: شخصي كه روزه ماه رمضان را قضا مي كند مي تواند با همسر خود ملامسه و بوس و كنار داشته باشد؟
فرمود: «نه».
پرسيدم: فطره ماه رمضان براي تمام افراد واجب است يا براي كساني كه روزه گرفته اند و اهل نمازند؟ فرمود:
كل صغير و كبير ممن يعول.
«هر كوچك و بزرگ خانواده كه تحت تكفل او هستند».
پرسيدم: شخصي دو روز روزه ي ماه رمضان بدهكار است، چگونه روزه بگيرد؟ فرمود:
يفصل بينهما بيوم و إن كان أكثر من ذلك فلا يقضيه إلا متواليا.
«بين آن دو روز يك روز فاصله مي اندازد و اگر بيشتر بود از اين فقط متوالي و پشت سر هم مي گيرد».
پرسيدم: مريض در چه صورت مي تواند روزه خود را بخورد؟ فرمود:
كل شي ء من المرض أضر به الصوم فهو يسعه ترك الصوم.
«هر بيماري كه روزه برايش ضرر داشته باشد مي تواند روزه اش را بخورد».
[ صفحه 216]
پرسيدم: روزه ي سه روز در حج و هفت روز، آيا پشت سر هم بگيرد يا جدا كند؟ فرمود:
يصوم الثلاثة لا يفرق بينها و لا يجمع السبعة و الثلاثة معا.
«سه روز را پشت سر هم فاصله نياندازد ولي بين سه روز و هفت روز جمع نكند».
پرسيدم: كفاره روزه ي قسم را بايد متوالي بگيرد يا فاصله بياندازد؟
فرمود: «يصومها جميعا؛ «با هم مي گيرد».
پرسيدم: شخصي بر خود لازم شمرده كه در كوفه يك ماه روزه بگيرد و در مدينه يك ماه و در مكه يك ماه. بعد چهارده روز در مكه روزه گرفت، مي تواند برگردد پيش خانواده خود و روزه ي كوفه را بگيرد؟ فرمود:
نعم لا بأس و ليس عليه شي ء.
«اشكالي ندارد و چيزي بر او نيست».
پرسيدم: شخصي بر اوست روزه سه روز در ماه. آيا روزه ي قضا بگيرد با اينكه در همان ماهي است كه آن سه روزش را روزه نگرفته؟
فرمود: «لا بأس؛ اشكالي ندارد».
پرسيدم: شخصي روزه سه روز در ماه را تأخير مي اندازد و تا آخر ماه به طوري كه ديگر نمي تواند پنج شنبه آخر را درك كند مگر با جمع كردن با چهارشنبه آيا كافي است؟
[ صفحه 217]
فرمود: «لا بأس؛ اشكالي ندارد».
پرسيدم: شخصي روزه ي سه روز در ماه كه به گردنش هست پشت سر هم مي گيرد. قضاي آن صحيح است يا بايد فاصله بياندازد؟
فرمود: «أي ذلك أحب؛ هر طور مايل است».
پرسيدم: شخصي ماه رمضان در سفر است. در محلي اقامت مي گزيند. لازم است روزه بگيرد؟ فرمود:
لا حتي يجمع علي مقام عشرة أيام فإذا أجمع صام و أتم الصلاة.
«نه، مگر تصميم ماندن ده روز داشته باشد. وقتي تصميم گرفت روزه را مي گيرد و نماز را تمام مي خواند».
پرسيدم: شخصي چند روز روزه ي ماه رمضان قرض دار است و در مسافرت است. اگر قصد اقامت در محلي را بنمايد مي تواند قضاي روزه اش را بگيرد؟ فرمود:
لا حتي يجمع علي مقام عشرة أيام.
«نه، مگر قصد اقامت ده روز را داشته باشد». [2] .
[ صفحه 218]
پاورقي
[1] اين جملات با هم هم آهنگ نيست شايد سؤال در نماز تراويح به جماعت كرده. فرموده است: صحيح نيست مگر با قرائت قرآن بعد حال كسي كه بايد تقيه كند بيان مي نمايد.
[2] ر. ك: مسائل علي بن جعفر: 202؛ بحار 10: 192.