بازگشت

پرسش هاي علي بن جعفر


علي بن جعفر بن محمد گويد: از برادر خود موسي بن جعفر عليه السلام پرسيدم: مردي كه با زن خود همبستر شود قبل از طواف نساء عملا چه بايد بكند؟ فرمود:

يطوف و عليه بدنة.

«طواف مي كند و يك شتر قرباني مي نمايد».

پرسيدم: شخصي پرنده اي را از مكه آورده تا به كوفه، حالا چه بايد بكند؟ فرمود:

يرده إلي مكة و إن مات يتصدق بثمنه.

«آن را برگرداند به مكه، اگر مرد بايد قيمت آن را صدقه بدهد».

پرسيدم: شخصي ترك طواف نموده تا آمد به وطن، در آنجا با همسر خود همبستر شده، چه بايد بكند؟ فرمود:

يبعث ببدنة إن كان تركه في حج بعث بها في حج و إن كان تركه في عمرة بعث في عمرة



[ صفحه 232]



و وكل من يطوف عنه عما كان ترك من طوافه.

«يك قرباني مي فرستد، اگر اين طواف را از حج ترك كرده در ايام حج و اگر در عمره ترك كرده در عمره مي فرستد و شخصي را وكيل مي كند تا آنچه از طواف ترك نموده انجام دهد».

پرسيدم: حج تمتع از كجا احرام بايد بست و احرام حج چگونه است؟

فرمود:

قد وقت رسول الله صلي الله عليه و اله لأهل العراق من العقيق و لأهل المدينة و ما يليها من الشجرة و لأهل شام و ما يليها من الجحفة و لأهل الطائف من قرن و لأهل اليمن من يلملم فليس ينبغي لأحد أن يعدو عن هذه المواقيت إلي غيرها.

«پيامبر اكرم صلي الله عليه و اله براي اهل عراق از عقيق تعيين نموده و براي اهل مدينه و اطراف آن مسجد شجره و براي شاميان و اطراف آن از جحفه و اهل طائف از قرن و اهل يمن از يلملم، صحيح نيست كسي از اين ميقاتگاه ها تخلف ورزد و به ديگري برود».



[ صفحه 233]



پرسيدم: شخص مي تواند كبوتر حرم را در منطقه حل صيد كند و بعد وارد حرم شود و آن را بخورد؟ فرمود:

لا يصلح أكل حمام الحرم علي حال.

«كبوتر حرم را در هيچ حال نبايد خورد».

پرسيدم: حج افراد بهتر است يا حج اقران؟ فرمود:

اقران الحج أفضل من الافراد.

«حج اقران افضل از حج افراد است».

پرسيدم: از ميان حج تمتع و حج افراد و حج قران كدام افضل است؟ فرمود:

المتمتع أفضل من المفرد و من القارن السائق ثم قال إن المتعة هي التي في كتاب الله و التي أمر بها رسول الله صلي الله عليه و اله ثم قال إن المتعة دخلت في الحج إلي يوم القيامة ثم شبك أصابعه بعضها في بعض قال كان ابن عباس يقول من أبي حالفته.

«حج تمتع بهتر از افراد و اقران است كه با خود قرباني ببرد. سپس فرمود: متعه همان است كه در كتاب خدا است و پيامبر صلي الله عليه و اله به آن امر كرده. سپس فرمود: متعه داخل در حج است تا روز قيامت بعد انگشت هاي خود را در هم داخل كرد يعني اين طور با هم مخلوط شده.



[ صفحه 234]



سپس فرمود: ابن عباس مي گفت حاضرم هر كه بخواهد در اين مورد با او مباهله و نفرين كنيم».

پرسيدم: محرم مي تواند لنگ خود را در نماز به گردن ببندد؟ فرمود:

لا يصلح أن يعقد، و لكن يثنيه علي عنقه و لا يعقده.

«صحيح نيست به گردن ببندد ولي مي پيچد به گردن خود و نمي بندد».

پرسيدم: مرد مي تواند دو طرف رداي خود را به طرف چپ جمع كند؟ فرمود:

لا يصلح جمعهما علي اليسار و لكن اجمعهما علي يمينك أو دعهما متفرقين.

«صحيح نيست جمع آن در طرف چپ ولي مي تواند در طرف راست جمع كند يا رها نمايد».

پرسيدم: شخص محرم مي تواند كشتي بگيرد؟ فرمود:

لا يصلح مخافة أن يصيبه جرح أو يقع بعض شعره.

«صحيح نيست، ممكن است مجروح شود يا از موي بدنش بريزد».



[ صفحه 235]



پرسيدم: شخص محرم صحيح است كه مسواك كند؟

فرمود:

لا بأس و لا ينبغي أن يدمي فمه.

«صحيح است، ولي صحيح نيست دهانش را خوني كند».

پرسيدم: شخص محرمي شتر مرغي را شكار مي كند چه بايد بكند؟ فرمود:

عليه بدنة فإن لم يجد فليتصدق علي ستين مسكينا فإن لم يجد فليصم ثمانية عشر يوما.

«يك شتر قرباني كند، اگر نداشت به شصت نفر صدقه بدهد اگر نداشت هجده روز روزه بگيرد».

پرسيدم: از محرمي كه گاوي را صيد كرده، فرمود:

بقرة فإن لم يجد فليتصدق علي ثلاثين مسكينا فإن لم يجد فليصم تسعة أيام.

«يك گاو قرباني مي كند اگر نيافت، سي نفر را صدقه مي دهد اگر نيافت، نه روز روزه مي گيرد».

پرسيدم: از محرمي كه گاو ميشي را صيد كرده؟ فرمود:

عليه شاة فإن لم يجد فليتصدق علي عشرة مساكين فإن لم يجد فليصم ثلاثة أيام.



[ صفحه 236]



«يك گوسفند قرباني مي كند اگر نيافت، ده نفر را صدقه مي دهد اگر نيافت، سه روز روزه مي گيرد».

پرسيدم: قرباني در مني چند روز است؟ فرمود:

«ثلاثة أيام؛ سه روز».

و پرسيدم در غير مني قرباني چند روز است؟ فرمود:

«ثلاثة أيام؛ سه روز».

پرسيدم: شخصي مسافرت بوده دو روز پس از عيد قربان مي آيد آيا مي تواند روز سوم قرباني كند؟ فرمود:

«لا بأس؛ اشكالي ندارد».

از قرباني پرسيدم فرمود:

ضح بكبش أملح أقرن فحلا سمينا فإن لم تجد كبشا سمينا فمن فحولة المعزي و موجوء من الضأن أو المعزي فإن لم تجد فنعجة من الضأن سمينة و كان علي عليه السلام يقول ضح بثني فصاعدا و اشتره سليم الأذنين و العينين و استقبل القبلة و قل حين تريد أن تذبح وجهت وجهي للذي فطر السماوات و الأرض حنيفا مسلما و ما أنا من المشركين إن صلاتي و نسكي و محياي و مماتي لله رب العامين لا



[ صفحه 237]



شريك له و بذلك أمرت و أنا من المسلمين اللهم منك و لك اللهم تقبل مني بسم الله الذي لا إله إلا هو و الله أكبر و صلي الله علي محمد و علي أهل بيته ثم كل و أطعم.

«قوچ چاق قرباني كن، شاخ دار و نر و چاق باشد، اگر گوسفند چاق نر پيدا نكردي، بز نر چاق و بي خايه از گوسفند يا بز اگر نيافتي بره چاقي. علي مي فرمود: قرباني با گوسفند دو ساله بكن و گوسفند خريداري كن كه گوش ها و چشم هايش سالم باشد و رو به قبله بگذار و هنگام قرباني بگو:

«وجهت وجهي للذي فطر السماوات و الأرض حنيفا مسلما و ما أنا من المشركين إن صلاتي و نسكي و محياي و مماتي لله رب العالمين لا شريك له و بذلك أمرت و أنا من المسلمين اللهم منك و لك اللهم تقبل مني بسم الله الذي لا إله إلا هو و الله أكبر و صلي الله علي محمد و علي أهل بيته» بعد بخور و به ديگران بخوران».

سؤال كردم از تكبير در ايام تشريق (سه روز بعد از عيد قربان ايام تشريق است) فرمود:



[ صفحه 238]



يوم النحر صلاة الأولي إلي آخر أيام التشريق من صلاة العصر يكبر يقول: الله أكبر الله أكبر لا إله إلا الله و الله أكبر و لله الحمد الله أكبر علي ما هدانا الله أكبر علي ما رزقنا من بهيمة الأنعام.

«روز عيد قربان نماز اول تا آخر ايام تشريق از نماز عصر تكبير مي گويد:

الله أكبر الله أكبر لا إله إلا الله و الله أكبر و لله الحمد الله أكبر علي ما هدانا الله أكبر علي ما رزقنا من بهيمة الأنعام».

پرسيدم: شخصي در اثناء طواف متوجه مي شود كه بدون وضو است، چه كار كند؟ فرمود:

يقطع طوافه و لا يعتد بما طاف و عليه الوضوء.

«طواف را قطع نمايد و به آنچه طواف نموده اعتنا نكند و بايد وضو بگيرد».

پرسيدم: شخص (در حال احرام) تخم كبوتر را مي شكند يا مقداري از آن را در حالي كه جوجه در داخل تخم تكان مي خورد چه كار بايد بكند؟ فرمود:

يتصدق عما تحرك منه بشاة يتصدق بلحمها إذا كان محرما و إن لم يتحرك الفراخ تصدق



[ صفحه 239]



بثمنه دراهم أو شبهه أو اشتري به علفا لحمام الحرم.

«در مقابل هر جوجه اي يك گوسفند صدقه مي دهد و گوشت آن را صدقه مي دهد وقتي محرم است و اگر جوجه حركتي نداشته باشد، پول تخم مرغ را صدقه مي دهد يا با پول آن خوراكي براي كبوتر حرم مي خرد».

پرسيدم: شخصي (در حال احرام) تخم شتر مرغ را دست مي زند با اينكه جوجه داخل آن حركت مي كند؟ فرمود:

لكل فرخ بعير ينحره بالمنحر.

«در مقابل هر جوجه يك شتر بايد در قربانگاه قرباني كند».

پرسيدم: مردي طواف مي كند بعد فجر، آيا دو ركعت را مي تواند خارج از مسجد بخواند؟ فرمود:

يصلي في مكة لا يخرج منها إلا أن ينسي فيخرج فيصلي فإذا رجع إلي المسجد فليصل أي ساعة شاء ركعتي ذلك الطواف.

«نماز را در مكه مي خواند و خارج از آن نمي شود مگر فراموش كند كه خارج مي شود و نماز را مي گزارد، وقتي به مسجد بازگشت بايد آن دو ركعت طواف را بخواند، هر ساعتي كه مي خواهد».



[ صفحه 240]



پرسيدم: شخصي يك هفت طواف مي كند و آن دو ركعت را نمي خواند تا باز تصميم مي گيرد هفت شوط ديگر طواف كند، آيا صحيح است؟ فرمود:

لا حتي يصلي ركعتي الأسبوع الأول ثم ليطف إن شاء ما أحب.

«نه، مگر دو ركعت هفت شوط اول را بخواند بعد هر چه مي خواهد طواف كند».

پرسيدم: مرد مي تواند وقوف در عرفات نمايد بدون وضو؟ فرمود:

لا يصلح له إلا و هو علي وضوء.

«صحيح نيست، مگر وضو داشته باشد».

پرسيدم: شخص مي تواند وقوف در مشعر بنمايد بدون وضو؟ فرمود:

لا يصلح إلا علي وضوء.

«بدون وضو صحيح نيست».

پرسيدم: در تكبير ايام تشريق آيا دست هاي خود را بايد بلند كند يا نه؟ فرمود:

ترفع يدك شيئا أو تحركها.

«كمي دست را بلند نمايد يا آن را حركت دهد».

پرسيدم: تكبير ايام تشريق، آيا واجب است؟ فرمود:



[ صفحه 241]



يستحب فإن نسيه فليس عليه شي ء.

«مستحب است، اگر فراموش كرد چيزي بر او نيست».

پرسيدم: زن ها بايد ايام تشريق تكبير بگويند؟ فرمود:

نعم و لا يجهرن به.

«آري ولي بلند نمي گويند».

پرسيدم: از مرد داخل مي شود با امام كه يك ركعت جلوتر از اوست، امام بعد از سلام تكبير مي گويد تكبير ايام تشريق آن مرد چه كار بايد بكند؟ فرمود:

يقوم فيقضي ما فاته من الصلاة فإذا فرغ كبر.

«حركت مي كند، بقيه ي نمازش را مي خواند، وقتي تمام كرد تكبير مي گويد».

پرسيدم كه قرباني را شخصي به اشتباه در موقع ذبح، نام ديگري را مي برد آيا براي صاحب آن كافي است؟ فرمود:

نعم إنما له ما نوي.

«آري همان نيتي كه كرده صحيح است».

پرسيدم: از شخصي كه قرباني را مي خرد كه كور است و اين را نمي داند مگر بعد از خريدن، آيا همان كافي است؟

فرمود:

نعم إلا أن يكون هديا فإنه لا يجوز ناقص الهدي.



[ صفحه 242]



«آري مگر اينكه (هدي) باشد زيرا هدي صحيح نيست ناقص باشد».

پرسيدم: در حج تمتع شخصي روز ترويه مقدم مي دارد قبل از زوال چه كار بايد بكند؟ فرمود:

يطوف و يحل فإذا صلي الظهر أحرم.

«طواف مي كند و از احرام خارج مي شود، وقتي نمازش را خواند محرم مي شود».

پرسيدم: احرام به يك حج چگونه است؟ فرمود:

إذا أحرم فقال بحجة فهي عمرة تحل بالبيت فتكون عمرة كوفية و حجة مكية.

«وقتي احرام بست و گفت به يك حج، اين عمل او عمره است كه در خانه از احرام خارج مي شود عملش عمره ي كوفه است و حج مكه».

پرسيدم: عمره در چه زماني انجام مي شود؟ فرمود:

يعتمر فيما أحب من الشهور.

«هر ماه كه بخواهد مي تواند برود».

پرسيدم: شتر قربان كردن و گاو براي چند نفر مي تواند قرباني باشد؟ فرمود:

يسمي رب البيت نفسه و هو يجزي عن أهل البيت إذا كانوا أربعة أو خمسة.



[ صفحه 243]



«سرپرست خانواده نام خود را مي برد، همان قرباني براي خانواده كافي است، اگر چهار پنج نفر باشند».

پرسيدم: شخصي يك ثلث از حج خود را به ميتي مي بخشد و يك ثلث را به شخص زنده؟ فرمود:

للميت فأما الحي فلا.

«براي ميت صحيح است اما براي زنده صحيح نيست».

پرسيدم: شخصي مشغول طواف است يادش مي آيد كه جنب بوده آيا طواف خود را قطع كند؟ فرمود:

يقطع طوافه و لا يعتد بشي ء مما طاف.

«طواف را قطع مي كند و آنچه طواف كرده حساب نمي كند». [1] .



[ صفحه 244]




پاورقي

[1] ر. ك: مسائل علي بن جعفر: 182؛ بحار 10: 289.