علي بن جعفر بن محمد گويد: از برادر خود موسي بن جعفر عليه السلام از ذبيحه و كشتار يهودي و نصراني پرسيدم كه خوردنش جايز است يا نه؟

فرمود:



[ صفحه 292]



كل مما ذكر اسم الله عليه.

«هر چه نام خدا بر آن برده شده باشد، خوردنش جايز است. (مشهور بر خلاف اين فتوي است مگر مسلمان دستور كشتن داده باشد و خودش نام خدا را ببرد)».

پرسيدم: شخصي گوسفندي در بيابان پيدا كرده آيا براي او حلال است؟ فرمود:

قال رسول الله صلي الله عليه و اله هي لك أو لأخيك أو لذئب خذها فعرفها حيث أصبتها فإن عرفت فردها علي صاحبها و إن لم تعرفها فكلها و أنت ضامن لها إن جاء صاحبها و يطلبها أن ترد عليه ثمنها.

«پيامبر اكرم صلي الله عليه و اله فرمود: آن گوسفند يا مال تو است يا برادرت و يا گرگ.

گوسفند را بگير و اطلاع بده در همان محلي كه پيدا كرده اي در صورتي كه صاحبش پيدا شد به او مي دهي، اگر صاحبش پيدا نشد آن را مي خوري ولي ضامن آن هستي. اگر صاحبش پيدا شود و درخواست بهاي گوسفند خويش را بنمايد (كه بايد مثل يا قيمتش را بپردازي)».

پرسيدم ملخ ريزه را مي توان خورد؟ فرمود:



[ صفحه 293]



لا يحل أكله حتي يطير.

«نمي توان خورد تا بپرد».

پرسيدم: آيا ماهي (حنكلس كه فقط استخوان سر و مهره پشت دارد و به آن اژدهاي دريا مي گويند) خوردن آن صحيح است؟ فرمود:

إنا وجدنا في كتاب علي أميرالمؤمنين عليه السلام حرام.

«در كتاب اميرالمؤمنين عليه السلام آن را حرام يافتيم».

پرسيدم: آيا مي توان با شراب مداوا نمود؟ فرمود: «نه».

از گوشت الاغ اهلي سؤال كردم؟ فرمود:

نهي رسول الله صلي الله عليه و اله و إنما نهي عنها لأنهم يعملون عليها و كره أكل لحومها لئلا يفنوها.

«پيامبر اكرم صلي الله عليه و اله نهي نمودند و اين نهي به واسطه ي آن بود كه با آن الاغ كار مي كردند و خوش نداشت خوردن گوشت آن را تا نابود نشوند».

پرسيدم: از غذايي كه نهاده مي شود روي سفره يا محلي كه شراب به آن رسيده، آيا مي توان از آن طعام خورد؟ فرمود:

إن كان الخوان يابسا فلا بأس.



[ صفحه 294]



«اگر سفره يخشك باشد اشكالي ندارد».

پرسيدم: از خوردن گوشت لاك پشت، خرچنگ و جري [1] فرمود:

أما الجري فلا يؤكل و لا السلحفاة و لا السرطان.

«جري و لاك پشت و خرچنگ را نمي توان خورد».

پرسيدم: گوشت صدف دريا و نهر را مي توان خورد؟

فرمود:

ذلك لحم الضفدع فلا يصلح أكله.

«اين گوشت قورباغه است، نمي توان خورد».

پرسيدم: سگ يا موش اگر از پنير يا روغن بخورند آيا مي توان آن پنير و روغن را خورد؟ فرمود:

يطرح ما شماه و يؤكل ما بقي.

«آنچه زبان آنها رسيده بايد دور انداخت و بقيه خورده مي شود».

پرسيدم: از موشي يا سگي كه از روغن باز يا زيتون يا شير آشاميده مي توان آن را خورد؟



[ صفحه 295]



فرمود:

إن كان جرة أو نحوها فلا يأكله و لكن ينتفع به في سراج أو غيره و إن كان أكثر من ذلك فلا بأس بأكله إلا أن يكون صاحبه موسر ]موسرا[ فليهرقه و لا ينتفعن به في شي ء.

«اگر در كوزه يا شبيه آن باشد خورده نمي شود، ولي مي توان براي چراغ استفاده كرد، اگر بيشتر از آن بود مي توان خورد مگر اينكه صاحب ثروتمند باشد كه بايد آن را بريزد و از آن استفاده نبرند».

پرسيدم: از نان كه با روغن مخلوط مي شود؟

فرمود: «لا بأس؛ اشكالي ندارد».

پرسيدم: شخصي رو به قبله گوسفند را نمي كشد چگونه است؟

فرمود:

لا بأس إذا لم يتعمد و إن ذبح و لم يسم فلا بأس أن يسمي إذا ذكر بسم الله علي أوله و آخره ثم يأكل.

«اگر عمدي نباشد اشكال ندارد، اگر كشتار كرد و نام خدا را نبرد اشكالي ندارد وقتي بسم الله را بگويد، اول و آخرش سپس بخورد».



[ صفحه 296]



پرسيدم كه موش در روغن يا عسل جامد مي ميرد مي توان آن را خورد؟ فرمود:

اطرح ما حول مكانها الذي ماتت فيه و كل ما بقي و لا بأس.

«اطراف جايي كه مرده دور بيانداز و بقيه را مي تواني بخوري».

پرسيدم مسلمان مي تواند با يك مجوسي در يك كاسه غذا بخورد و روي فرش او بنشيند يا در مسجدش و يا با او مصافحه كند؟

فرمود: «نه».

و سؤال كردم كه شيريني مي پاشند در عروسي يا غير عروسي. فرمود:

يكره أكل ما انتهب.

«كراهت دارد خوردن آنچه را به غارت ببرد».

پرسيدم: مردي از درخت ميوه رد مي شود و از آن مي خورد ]اشكال دارد؟[. فرمود:

نعم قد نهي رسول الله صلي الله عليه و اله أن تستر الحيطان برفع بنائها.

«آري، پيامبر اكرم صلي الله عليه و اله نهي كرد كه ديوارها را بلند نمايند كه بپوشاند درخت را».



[ صفحه 297]



پرسيدم: از اهل ذمه (يهود و نصاري)مي توان از غذاي آن ها خورد در صورتي كه گوشت مرده و خوك بخورند؟

فرمود: لا و لا في آنية الذهب و الفضة.

«نه، و نمي توان در ظرف طلا و نقره غذا خورد».

پرسيدم: خوردن سوسمار و موش خرما (كه در صحرا رو پا مي ايستد) چگونه است؟

فرمود: «صحيح نيست».

پرسيدم: شير خر براي دوا مي توان آشاميد يا در دواء مي توان قرار داد؟

فرمود: «لا بأس؛ اشكالي ندارد».

پرسيدم: شراب اول شراب بوده بعد سركه شده آيا مي توان آن را خورد؟ فرمود:

نعم إذا ذهب سكره فلا بأس.

«آري، وقتي سكر و مستي آن از بين برود».

پرسيدم: در كوزه ي شراب مي توان سركه ريخت يا روغن زيتون و چيز ديگر؟ فرمود:

إذا غسل فلا بأس.

«اگر شسته شود اشكالي ندارد».

پرسيدم: عقيقه براي پسر و دختر چگونه است؟



[ صفحه 298]



فرمود:

سواء كبش كبش و يحلق رأسه في السابع و يتصدق بوزنه ذهبا أو فضة فإن لم يجد رفع الشعر أو عرف وزنه فإذا أيسر تصدق بوزنه.

«فرقي نمي كند، قوچ و قوچ. سرش را در روز هفتم مي تراشد و به وزن آن طلا يا نقره صدقه مي دهد، اگر نتوانست صدقه بدهد، موي را نگه مي دارد يا وزن آن را مي سنجد وقتي توانگر شد صدقه مي دهد».

پرسيدم: انجير و خرما را با هم مخلوط كردن و ميوه هاي ديگر آيا صحيح است؟ فرمود:

نهي رسول الله صلي الله عليه و اله عن الإقران فإن كنت وحدك فكل ما أحببت و إن كنت مع قوم فلا تقرن إلا بإذنهم.

«پيامبر اكرم صلي الله عليه و اله نهي كرده از مخلوط كردن، اگر تنها بودي هر چه مايلي بخور، اما اگر با ديگران بودي اين كار را نكن مگر با اجازه آن ها».

پرسيدم: مسلمان عارف داخل خانه برادرش مي شود، او برايش نبيذ (يك نوع شراب است) يا آشاميدني كه نمي داند چيست به او مي دهد، مي تواند بياشامد بي آنكه از او بپرسد؟



[ صفحه 299]



فرمود: إذا كان مسلما عارفا فاشرب ما أتاك به إلا أن تنكره.

«اگر مسلمان عارف باشد بياشامد آنچه برايش آورد، مگر اينكه نشناسد آن را».

پرسيدم: فضله موش داخل آرد مي شود، مي توان آن را خورد وقتي مخلوط آرد شود؟ فرمود:

إذا لم يعرفه فلا بأس فإذا عرفه فليطرحه من الدقيق.

«اگر نداند اشكالي ندارد، اما اگر فهميد فضله را از آرد خارج كند».

پرسيدم: شخص مجوسي ملخ و ماهي صيد مي كند ما مي توانيم بخوريم؟ فرمود:

صيده ذكاته لا بأس.

«صيد آن ها همان زكات آن ها است و اشكالي ندارد».

پرسيدم: شخصي در موقع ذبح گردن گوسفند را قطع نموده قبل از سرد شدن گوشت آن اين كار را اشتباها انجام داده يا كارد يك مرتبه بريده، مي توان آن را خورد؟ فرمود:

نعم و لكن لا يعود.

«اشكالي ندارد، دو مرتبه نكند».



[ صفحه 300]



پرسيدم: كلاغ دو رنگ و سياه را مي توان خورد؟ فرمود:

لا يصلح أكل شي ء من الغربان زاغ و لا غيره.

«صحيح نيست خوردن گوشت هيچ نوع كلاغ زاغ و غير آن».

پرسيدم: در صورت خشك شدن آب و مردن صيدهاي دريائي (از قبيل ماهي) آيا خوردن آن ها حلال است؟

فرمود: «نه».

پرسيدم: صيد دريائي را در تور و شبكه نگاه مي دارند تا مي ميرد، خوردن آن حلال است؟ فرمود:

إذا كان محبوسا فكل فلا بأس.

«اگر در تور بماند تا بميرد، بخورد اشكالي ندارد».

پرسيدم: شكارچي، آهو يا گورخر يا پرنده اي را به زمين مي اندازد بعد ديگري آن را با تير مي زند و مي ميرد آيا خورده مي شود؟

فرمود:

كله ما لم يتغير إذا سمي و رمي ]و في نسخة: كله ما لم يتغيب[.

«بخور تا تغيير نكرده (در نسخه ديگر تا وقتي غايب نشده باشد) در صورتي كه موقع تيراندازي نام خدا را برده باشد».



[ صفحه 301]



پرسيدم: ملخ را صيد مي كنند بعد از صيد مي ميرد. مي توان آن را خورد؟

فرمود: «لا بأس؛ اشكالي ندارد».

پرسيدم: ملخ مرده در دريا يا صحرا است مي توان آن را خورد؟

فرمود: «لا تأكله؛ نخور».

پرسيدم: اضافه ي آب اسب و قاطر و الاغ را مي توان آشاميد و وضو گرفت؟

فرمود: «لا بأس؛ اشكالي ندارد». [2] .



[ صفحه 302]