هشام بن حكم بغدادي [1] از كساني است كه همه ي دانشوران ديني بر وثاقت و عظمت منزلت او در نزد ائمه معصومين (ع) اتفاق كرده اند. او از متكلمان برجسته فرهنگ اسلامي و از اصحاب و ياران امام صادق (ع) و نيز امام كاظم (ع) به شمار مي رود.

روايتي تاريخي هست كه نشان از منزلت والاي هشام در نزد امام صادق (ع) دارد.

هشام، نوجواني نوباوه بود كه در «مني» به حضور آن حضرت رسيد. در مجلس امام، بزرگان و مشايخ شيعه؛ مانند: حمران بن اعين، قيس ماصر، يونس بن يعقوب، أبوجعفر أحول و ديگران حضور داشتند. امام صادق (ع) هشام را بر صدر نشاند، در حالي كه همه ي اهل مجلس به سال از او بزرگتر بودند. چون امام صادق (ع) دانست كه اين كار بر اصحاب و ياران، گران آمده است فرمود: او ما را با دل و زبان و دست خويش ياري مي كند.

هشام، كتابهاي فراوان نوشته است و راويان و عالمان از او روايت كرده اند. او در كوفه به دنيا آمد، در بغداد به تجارت پرداخت، در اواخر عمر به كوفه بازگشت و به سال 179 ه.ق. در دوران هارون الرشيد در زندگي مخفيانه درگذشت.

ابن نديم در «فهرست» خويش درباره ي هشام چنين آورده است:

او از متكلمان برجسته ي شيعه بود؛ كسي كه امام صادق (ع) او را دعا كرد و فرمود: آنچه را پيامبر (ص) به حسان گفت به تو مي گويم: تا هرگاه كه ما را بر زبان ياري مي كني، روح القدس تو را مؤيد بدارد.

هشام، بحثهاي كلامي را درباره ي امامت بنياد نهاد و شيوه ي احتجاج و استدلال در آن را آسان ساخت.

در مدح و ستايش او رواياتي هم آمده است، و همين روايت - كه پيش رو داريد - نيز دلالت بر بزرگي و جلالت او مي كند.