حرمت شراب در قرآن (مناظره امام كاظم با مهدي عباسي)
در يكي از سالها مهدي عباسي وارد مدينه شد و پس از زيارت قبر پيامبر ـ صلّي الله عليه و آله ـ با امام كاظم ـ عليه السلام ـ ملاقات كرد و براي آنكه به گمان خود از نظر علمي آن حضرت را آزمايش كند! بحث «خمر» (شراب) در قرآن را پيش كشيد و پرسيد: «آيا شراب در قرآن مجيد تحريم شده است؟» آنگاه اضافه كرد: «مردم اغلب ميدانند كه در قرآن از خوردن شراب نهي شده، ولي نميدانند كه معناي اين نهي، حرام بودن آن است!»
امام ـ عليه السلام ـ فرمود: «بلي. اين حرمت شراب در قرآن مجيد صراحتاً بيان شده است.»
ـ در كجاي قرآن؟
ـ آنجا كه خداوند متعال خطاب به پيامبر ـ صلّي الله عليه و آله ـ ميفرمايد: «قل إنّما حرّم ربّي الفواحش ما ظهر منها و ما بطن و الإثم و البغي بغير الحقّ....» ترجمه: «بگو پروردگار من، تنها كارهاي زشت، چه آشكار و چه پنهان و نيز «إثم» (گناه) و ستم به ناحق را حرام نموده است....»
آنگاه امام ـ عليه السلام ـ پس از بيان چند موضوع ديگر كه در اين آيه تحريم شده، فرمود: «مقصود از كلمه «إثم» در اين آيه كه خداوند آن را تحريم كرده، همان شراب است، زيرا خداوند در آيه ديگري ميفرمايد: «يسئلونك عن الخمر و الميسر قل فيهما إثم كبير و منافع للنّاس و إثمهما أكبر من نفعهما....» [1] ترجمه: «از تو در مورد شراب و قمار مي پرسند، بگو در آن «اثم كبير» (گناهي بزرگ) و سودهايي براي مردم است و گناهش از سودش بيشتراست.»
و «إثم» كه در سوره اعراف صريحاً حرام معرفي شده در سوره بقره در مورد شراب و قمار به كار رفته است، بنابراين شراب صريحاً در قرآن مجيد حرام معرّفي شده است.
مهدي، سخت تحت تأثير استدلال امام ـ عليه السلام ـ قرار گرفت و بياختيار رو به «علي بن يقطين» [2] كرد و گفت: «به خدا قسم اين فتوا، فتواي هاشمي است!»
علي بن يقطين گفت: «شكر خدا را كه اين علم را در شما خاندان پيامبر ـ صلّي الله عليه و آله ـ قرار داده است.» [3] .
مهدي از اين پاسخ ناراحت شد و در حالي كه خشم خود را به سختي فرو ميخورد گفت: «راست ميگوئي اي رافضي!!» [4] .
پاورقي
[1] سوره بقره، آيه 219.
[2] علي بن يقطين از اصحاب امام كاظم ـ عليه السلام ـ بود كه موفق شده بود اعتماد دستگاه حكومت عباسي را به خود جلب كند و بر اساس دستورات امام ـ عليه السلام ـ از اين طريق در خدمت به شيعيان بكوشد.
[3] گويا مقصود وي اين بود كه به حكم قرابتي كه ميان بني عباس و بني هاشم هست، علم و دانش امام كاظم ـ عليه السلام ـ براي مهدي نيز موجب افتخار است.
[4] علي بن يقطين از مذهب خود تقيه ميكرد و مهدي عباسي با اين جمله به او فهماند من به مذهب واقعي تو يعني تشيع پي بردم. كليني، الفروغ من الكافي، ج 6، ص 406.