امام كاظم عليه السلام در طول امامت خود (35 سال) با چهار طاغوت به اين ترتيب رو در رو بود:

1- منصور دوانيقي (حدود ده سال)

2- مهدي عباسي (ده سال)

3- هادي عباسي (يك سال)

4- هارون الرشيد (حدود پانزده سال)

آن حضرت، هرگز در برابر طاغوتها سر خم نكرد و تسليم آنها نشد، بلكه درست در نقطه ي مقابل آنها گام برمي داشت و آن چنان در برابر آنها - به خاطر نهي از منكر و محكوم نمودن كارهاي ناشايسته ي آنها - گرفته خاطر بود كه به او «كاظم» مي گفتند، چرا كه نام او «موسي» بود و به او به خاطر تحمل و مقاومت و ترشرويي در برابر طاغوتها و ستمگران، كاظم گفتند، اين لقب در حقيقت نمايانگر شدت



[ صفحه 34]



نارضايتي او از آنها و نهي از منكر او در برابر آنها بود، چنان كه اميرمؤمنان علي عليه السلام فرمود:

ادني الانكار ان تلقي اهل المعاصي بوجوه مكفهرة:

«پايين ترين درجه ي نهي از منكر آن است كه انسان با چهره ي خشم آلود با گنهكاران برخورد نمايد.» [1] .

موضعگيري امام كاظم در برابر طاغوتها به قدري قاطع و جدي بود كه آن حضرت يكي از شاگردانش به نام «زياد بن ابي سلمه» را از همكاري با دستگاه طاغوتي نهي كرد، او گفت: «من عيالمند و آبرومندم و نياز و احتياج باعث شده كه در دستگاه آنها كار كنم تا معاش زندگي را تأمين نمايم.» امام كاظم عليه السلام به او فرمود:

لان اسقط من حالق فاتقطع قطعة قطعة احب الي من ان اتولي لاحد منهم عملا او اطأ بساط رجل منهم:

«هر گاه من از بالاي ساختمان بلند بر زمين سقوط كنم و قطعه قطعه شوم، برايم بهتر است از اينكه عهده دار كاري از كارهاي آنها گردم، يا بر فرش يكي از آنها گام بگذارم.» [2] .

براي توضيح بيشتر، نظر شما را به نمونه هايي از شيوه ي زندگي امام كاظم عليه السلام با طاغوتها جلب مي نمايم:



[ صفحه 35]