امام كاظم عليه السلام در ده سال آغاز امامت خود در عصر حكومت منصور دوانيقي، در شديدترين خفقان و سانسور به سر مي برد، دستهاي منصور تا آرنج از خون سادات و امام و امامزادگان آغشته بود، دشمني و كينه ي او تا آنجا بود كه پس از اطلاع از شهادت امام صادق عليه السلام، براي محمد بن سليمان (فرماندارش در مدينه) نوشت: «اگر جعفر بن محمد (امام صادق) به شخص معيني وصيت كرده، او را احضار كن و گردنش را بزن.»

نامه به محمد بن سليمان رسيد، او در پاسخ نوشت: «جعفر بن محمد به پنج نفر وصيت نموده كه عبارتند از: 1- منصور دوانيقي 2- محمد بن سليمان (حاكم مدينه) 3- عبدالله 4- موسي 5- حميده (همسرش).

منصور گفت: «اينها را نمي شود كشت.» [1] .

وصي حقيقي امام صادق عليه السلام، فرزندش امام كاظم عليه السلام بود، و شيعيان خاص، به اين موضوع آگاه بودند، ولي امام صادق عليه السلام با اين سياست (وصيت به پنج نفر) خواست، جان امام كاظم را حفظ كند.

امام كاظم عليه السلام در اين عصر، همان شيوه ي پدرش امام صادق عليه السلام را دنبال كرد و حوزه ي علميه پدرش را حفظ نمود و به تربيت شاگرد پرداخت، و بر استحكام و گسترش آن حوزه افزود و در نتيجه با شهادت



[ صفحه 36]



امام صادق عليه السلام نه تنها دانشگاه جعفري امام صادق عليه السلام تعطيل نشد، بلكه با رهبري جانشينش امام كاظم عليه السلام رونق و شكوفايي خود را حفظ نمود.

در اينجا براي اينكه به شدت خفقان و جو پر خطر حكومت ديكتاتوري منصور در آغاز عصر امامت امام كاظم عليه السلام پي ببريم، نظر شما را به دو سر گذشت زير جلب مي كنيم.