3- هشام گفت: فقط وجه سوم باقي مانده كه پيامبر اكرم صلي الله عليه و آله و سلم براي خود جانشين تعيين كند كه راهنماي آنها باشد و اشتباه نكند و غلط از او سر نزند و ستم روا ندارد و از گناه پاك باشد و خطا از او سرنزند و همه در مسائل ديني به او احتياج داشته باشند، اما او به كسي محتاج نباشد.

ضرار گفت: چگونه مي توان او را شناخت؟ هشام گفت: او داراي هشت امتياز است كه چهار امتياز آن مربوط به نژاد اوست و چهار امتياز در وجود خود او است.

آن چهار امتياز كه در نژاد او است: 1- از همه ي نژادها معروفتر باشد. 2- قبيله ي او معروفترين قبائل باشد. 3- خانواده اش در شخصيت از همه برجسته تر باشد. 4- صاحب شريعت و دين يعني پيامبر اكرم صلي الله عليه و آله و سلم او را تعيين كرده باشد، ما مي بينيم از لحاظ نژاد انسانها، نژادي معروفتر از عرب نيست كه صاحب دين و شريعت نيز از همين نژاد است كه هر صبح و شام پنج مرتبه در بالاي مأذنه نام او را مي برند «اشهد ان لا اله الا الله و ان محمدا رسول الله» اين صدا به هر نيكوكار و بدكرداري و دانا و نادان و مقر به حق و منكر حق در شرق و غرب عالم مي رسد. اگر حجت خدا بتواند از نژاد ديگري باشد آنكه در جستجوي امام است ممكن است سالهاي سال بجويد و نيابد و در صورتي كه بتواند امام را در نژادهاي ديگر از قبيل پارسي و سايرين



[ صفحه 192]



بجويد خداوند در راه راهنمائي او سبب گمراهيش شده و چنين چيزي درباره ي خداوند تصور نمي شود كه امام را تعيين نمايد كه نتوانند او را بيابند.

چون چنين چيزي محال است پس بايد امام از جنس عرب باشد كه هم نژاد با صاحب شريعت است و امكان ندارد در عرب از غير قبيله ي پيغمبر باشد. چون پيامبر اكرم صلي الله عليه و آله و سلم به همين قبيله انتساب دارد و آن قبيله ي قريش است به همان دليل كه نمي تواند از نژاد عرب در غير قبيله ي قريش باشد نمي تواند از خانواده ي ديگر جز خانواده ي پيغمبر باشد به واسطه نزديكي نسب آنها با پيغمبر كه صاحب شريعت و دين است. چون اهل بيت پيغمبر اكرم صلي الله عليه و آله و سلم نيز زياد هستند و امامت مسئله اي است كه همگان اشتهاي احراز اين مقام را دارند و بر سر آن اختلاف مي شود. زيرا هر كسي ممكن است ادعاي امامت كند پس لازم است كه صاحب ملت و شريعت اشاره به شخص و اسم و نژاد امام بنمايد تا ديگري به اين مقام طمع نكند.

و اما چهار امتياز كه در شخص امام است 1- بايد امام دانشمندترين مردم به حدود و فرائض و سنت و احكام خدا باشد به طوري كه هيچ مسئله اي چه بزرگ و چه كوچك براي او مجهول نباشد. 2- از تمام گناهان پاك باشد. 3- شجاعترين مردم باشد. 4- سخاوتمندترين جهانيان باشد.

ضرار گفت: به چه دليل امام بايد دانشمندترين مردم باشد؟ هشام گفت: به دليل اينكه اگر عالم به تمام حدود و احكام و شريعت و سنت نباشد اطميناني نيست كه حدود خدا را تغيير ندهد و كسي را كه بايد دستش را قطع كنند بر او حد جاري نمايد و آن كس كه حد لازم دارد عضوش را قطع نمايد. در اين صورت حدود خدا از بين مي رود و خداوند براي راهنمائي مردم وسيله اي قرار داده كه بيشتر گمراه مي شوند.

ضرار گفت: به چه دليل مي گوئي بايد از تمام گناهان پاك باشد. هشام گفت: زيرا در صورتي كه معصوم نباشد خطا از او سر مي زند و اطميناني به چنين شخصي نيست كه كار خطاي خود و خويشاوندان و بستگان نزديك خويش را پرده پوشي



[ صفحه 193]



كند، هرگز خداوند چنين شخصي را حجت خويش بين مردم قرار نمي دهد.

ضرار گفت: به چه دليل امام بايد شجاعترين مردم باشد. هشام گفت: زيرا او پناه مسلمانان است كه در جنگها از او مي آموزند و خداوند فرموده:

«و من يولهم يومئذ دبره الا متحرفا لقتال أو متحيزا الي فئة فقد باء بغضب من الله» [1] .

«هر كه در روز جنگ پشت به دشمن بنمايد و فرار كند به طرف خشم و غضب خدا رو آورده و جايگاهش دوزخ كه بدترين منزل است خواهد بود.»

اگر شجاع نباشد فرار مي كند و در صورتي كه فرار كند مشمول غضب خدا مي شود امكان ندارد كسي كه مشمول غضب خدا است حجت خدا باشد.

ضرار گفت: به چه دليل امام بايد سخاوتمندترين مردم باشد. هشام گفت: زيرا او نگهبان بيت المال مسلمانان است. اگر سخاوتمند نباشد نفسش او را به جمع مال مردم دعوت مي كند و خيانت در اموال مسلمانان خواهد كرد در اين صورت خائن مي شود و هرگز خداوند خائني را راهنماي مردم قرار نمي دهد.

ضرار در اين موقع گفت: اين صفتها و امتيازات كه شمردي در اين زمان در چه شخصي جمع است؟