بازگشت

مناظره حضرت با هارون در موضوعات گوناگون


مرحوم طبرسي در كتاب «الاحتجاج» [1] مناظره اي را از حضرت با هارون نقل نموده كه قسمتي از آن در مناظره سابق آمده اما آنچه در آنجا ذكر نشده مي آوريم:

هارون: شما اولاد ابوطالب و ما اولاد عباس از يك دودمانيم. شما اولاد ابوطالب مي باشيد و ما اولاد عباس و آن دو عموي رسول خدا صلي الله عليه و آله و سلم هستند و با آن حضرت نسبت مساوي دارند پس چرا شما بر ما برتري داده شده ايد؟

حضرت موسي بن جعفر عليهماالسلام: ما به رسول خدا صلي الله عليه و آله و سلم نزديك تر مي باشيم.

هارون: چگونه؟

حضرت موسي بن جعفر عليهماالسلام: عبدالله پدر رسول خدا و ابوطالب پدر علي عليه السلام از يك پدر و يك مادر هستند ولي پدر شما عباس مادرش غير از مادر عبدالله و ابوطالب است.

هارون: چرا شما ادعا داريد كه وارث پيامبر صلي الله عليه و آله و سلم هستيد در صورتي كه عمو از ارث بردن پسر عمو جلوگيري مي كند؟ و ابوطالب پيش از رسول خدا صلي الله عليه و آله و سلم از دنيا رفت و عباس عموي آن حضرت بعد از آن حضرت زنده بود.



[ صفحه 165]



حضرت موسي بن جعفر عليهماالسلام: اگر صلاح مي داني مرا از جواب اين مسأله عفو نما و از مسائل ديگر هر چه خواستي بپرس.

هارون: تو را عفو نمي كنم بايستي جواب دهي.

حضرت موسي بن جعفر عليهماالسلام: پس به من امان بده.

هارون: تو را امان دادم.

حضرت موسي بن جعفر عليهماالسلام: علي بن ابي طالب فرموده: با بودن فرزند صلبي پسر يا دختر، ديگري ارث نمي برد مگر پدر يا مادر و زوج و زوجه، اما عمو با بودن فرزند صلبي ميت ارث نمي برد، در قرآن و سنت از ارث بردن عمو با بودن فرزند صلبي سخن به ميان نيامده فقط ابوبكر و عمر و بنواميه گفته اند: عمو به منزله ي پدر است و ارث مي برد اين نظر خود آنهاست و از رسول خدا صلي الله عليه و آله و سلم در اين باره خبري به دست نرسيده است.

از فقيهان كساني هستند كه در اين مورد به قول علي عليه السلام عمل نموده اند و حكم ايشان بر خلاف حكم ابوبكر و عمر و بني اميه است. نوح بن دراج در اين مسأله به نظر علي عليه السلام عمل نموده است و او كسي است كه تو ولايت كوفه و بصره را به او واگذار نمودي و طبق نظر علي عليه السلام عمل نمود و خبر به تو رسيد، او و كساني كه خلاف وي نظر مي دادند مانند سفيان ثوري و ابراهيم مازني و فضيل بن عياض همه را احضار نمودي و آنان شهادت دادند كه حكم نوح بن دراج در اين مسأله مانند حكم علي عليه السلام است تو به كساني كه بر خلاف نظر نوح فتوا داده بودند گفتي: چرا شما مانند نوح فتوا نمي دهيد؟ در جواب اظهار داشتند: نوح جرأت كرد و ما ترسيديم و تو حكم نوح را امضاء كردي به اين دليل كه حكم وي مانند حكم علي عليه السلام است و قدماي عامه از پيامبر صلي الله عليه و آله و سلم



[ صفحه 166]



روايت نموده اند كه فرمود: «أقضاكم علي» در قضاوت علي عليه السلام از همه بالاتر است و از عمر بن خطاب نيز نقل نموده اند كه «علي أقضانا» و اين سخن رسول خدا صلي الله عليه و آله و سلم برتري علي عليه السلام را در همه صفات مي رساند زيرا در قضاوت همه مسائل از ارث و غير آن داخل است.

هارون: چرا به عامه و خاصه اجازه مي دهيد كه شما را به رسول خدا صلي الله عليه و آله و سلم نسبت دهند و به شما بگويند: اي پسران رسول خدا صلي الله عليه و آله و سلم، در صورتي كه شما پسران علي عليه السلام هستيد و فرزند به پدرش نسبت داده مي شود و فاطمه عليهاالسلام براي شما ظرفي بوده كه در رحم وي پرورش يافته ايد و پيامبر صلي الله عليه و آله و سلم جد مادري شماست.

حضرت موسي بن جعفر عليهماالسلام: اي هارون! اگر پيامبر دختر تو را خواستگاري نمايد به او جواب مثبت خواهي داد يا منفي؟

هارون: سبحان الله! چرا جواب مثبت ندهم بلكه بر عرب و عجم و قريش افتخار مي كنم.

حضرت موسي بن جعفر عليهماالسلام: ولي پيامبر صلي الله عليه و آله و سلم دختر مرا خواستگاري نمي نمايد و من دخترم را به ازدواج آن حضرت در نمي آورم.

هارون: چرا؟

حضرت موسي بن جعفر عليهماالسلام: زيرا او پدر من است ولي پدر تو نيست.

هارون: احسنت اي موسي حوائجت را بگو.

حضرت موسي بن جعفر عليهماالسلام: نخستين حاجت من اين است كه به پسر عمويت اجازه دهي كه به حرم جدش و نزد عيالش برگردد.

هارون: باشد تا در اين باره فكر كنم [2] .



[ صفحه 167]




پاورقي

[1] الاحتجاج، ج 2، ص 164 - 162.

[2] در اين مناظره سخناني تكراري ديده مي شود كه از آوردن آنها صرف نظر نموديم.