در اين موضوع بايستي مفصل بحث شود ولي جهت اختصار سخنان سيدنا الاستاد آيت الله العظمي حاج آقا تقي قمي دام ظله را از كتاب «مجالس شب هاي شنبه» نقل مي نمايم، مي فرمايد:

امامت مورد بحث به اين معناست كه بايد معتقد باشيم، و در باورمان باشد كه منصب پر ارج رهبري و زعامت امت اسلامي بلافاصله بعد از درگذشت پيامبر اكرم صلي الله عليه و آله و سلم به اميرالمؤمنين علي بن ابي طالب عليهماالسلام واگذار گرديده و بعد از طبق برنامه ي از پيش تعيين شده از جانب خداوند به فرزندان معصوم وي مي رسد و هيچ كس جز آنان لياقت چنين مقام و موقعيتي را ندارد.

مدعاي ما اين است كه: امامت به معنايي كه ذكر گرديد از اصول دين است و هر انسان بدون اين عقيده و باور مسلمان نيست بلكه كافر است. هر كس هر ادعايي دارد ناچار بايد براي اثبات آن دليل و برهان بياورد! روي همين جهت ادعاي ما نيز نياز به اقامه ي برهان و دليل دارد.

بزرگان ما در كتاب هايي كه درباره ي اصول دين و عقايد نوشته اند اين موضوع را به گونه اي روشن، مبرهن و مدلل كرده اند و ما در اين باره در اين مجلس فقط به ذكر يك دليل اكتفا مي نماييم:

و آن اين است كه اين موضوع در زمان شخص بنيان گذار اسلام يعني حضرت پيامبر گرامي صلي الله عليه و آله و سلم در مواقع متعدده بيان گرديده است. از جمله - كه از همه مهم تر است - در روز غدير خم كه رسول خدا صلي الله عليه و آله و سلم علي عليه السلام را



[ صفحه 44]



به مقام زعامت كبري و رهبري معرفي كردند و قرآن به طور صراحت بيان كرده كه اگر كسي غير از اين را باور داشته باشد از وي پذيرفته نيست.

جريان غدير را مي توان از چند بعد مورد بررسي قرار داد: از ديدگاه تاريخ كه اين جريان از مسلمات تاريخ است و قابل انكار نيست.

و از نكته نظر حديث كه باز امري مسلم و اجتناب ناپذير است. و از نظر قرآن كه آياتي در اين باره نازل شده و ما در اينجا يك آيه را مورد بحث و دقت قرار مي دهيم:

بسم الله الرحمن الرحيم

(اليوم أكملت لكم دينكم و أتممت عليكم نعمتي و رضيت لكم الاسلام دينا) [1] .

«امروز دينتان را براي شما كامل كردم و نعمت خويش را بر شما تمام كردم و راضي شدم كه اسلام براي شما دين باشد».

در ذيل اين آيه ي مباركه دو بحث را مطرح مي كنيم:

بحث اول: اين آيه ي شريفه در روز غدير و درباره ي زعامت و رهبري اميرالمؤمنين علي بن أبي طالب عليهماالسلام نازل شده.

بحث دوم: اين موضوع كه آيا آيه ي شريفه دلالت بر مدعاي ما دارد، يعني از آيه استفاده مي گردد كه امامت از اصول دين است يا نه؟

اما بحث اول، كلمات مفسرين و تاريخ نويسان شيعه متفق است كه اين آيه در روز غديرخم نازل گرديده و به خاطر اين كه اين موضوع مسلم است و هر شيعه مذهب آن را مي داند و در كتاب هاي شيعه درباره ي اين موضوع فراوان بحث شده، ما از كتاب هاي شيعه در اين باره چيزي را



[ صفحه 45]



نمي آوريم ولي رواياتي از كتب اهل سنت كه در اين باره تصريح دارد در اينجا ذكر مي كنيم و اين روايات را از كتاب هايي كه نزد آنها اعتبار دارد و از راوياني كه رواياتشان را قبول دارند، نقل مي كنيم:

اول: سيوطي در كتاب «الدرالمنثور» در ذيل آيه ي شريفه از ابوسعيد خدري چنين نقل كرده است: هنگامي كه رسول خدا صلي الله عليه و آله و سلم، در روز «غديرخم» علي عليه السلام را به ولايت و زعامت نصب كرد جبرئيل بر او فرود آمد و آيه ي (اليوم أكملت لكم دينكم...) را آورد.

دوم: نيز سيوطي در كتاب فوق الذكر ذيل آيه از ابوهريره چنين نقل مي كند:

در روز «غديرخم» كه روز هجدهم ماه ذي حجه است رسول خدا صلي الله عليه و آله و سلم فرمود: «من كنت مولاه فعلي مولاه» يعني هر كس من مولا و رهبر اويم پس علي مولا و رهبر اوست.

خداوند آيه (اليوم أكملت لكم دينكم...) را نازل فرمود.

سوم: خطيب بغدادي در تاريخ بغداد جلد 8 صفحه 490 از ابوهريره چنين نقل مي كند: هر كه روز هجده ماه ذي حجه كه روز «غديرخم» است روزه بدارد، روزه ي شصت ماه برايش نوشته مي شود.

در آن روز رسول خدا صلي الله عليه و آله و سلم دست علي بن ابي طالب را گرفت و فرمود: «ألست ولي المؤمنين؟ قالوا: بلي يا رسول الله! قال: من كنت مولاه فعلي مولاه». يعني: آيا من ولي و رهبر مؤمنان نيستم؟ حاضران گفتند: آري تويي ولي و رهبر مؤمنان! حضرت فرمود: هر كس من رهبر اويم پس علي مولا و رهبر اوست.

عمر بن خطاب گفت: به به، به تو اي فرزند ابوطالب كه مولاي من و مولاي هر مسلماني. سپس خداوند آيه (اليوم اكملت لكم دينكم...) را نازل فرمود.



[ صفحه 46]



اما بحث دوم: به نظر ما اگر كسي خالي از تعصب در آيه دقت كند به روشني دلالت دارد كه امامت از اصول دين است.

اكنون اشاره اي به دلالت آيه بر مدعاي ما:

از چند مورد اين موضوع استفاده مي گردد:

1- آيه ي شريفه به نحو صراحت مي فرمايد كه امروز دينتان را كامل كردم، آيا در اين روز غير از نصب اميرالمؤمنين علي عليه السلام به زعامت برنامه اي ديگر توسط رسول خدا صلي الله عليه و آله و سلم اعلام شده؟ اگر چنين بوده چرا تاريخ نويسان و محدثان و مفسران ننوشته اند؟!

معناي اكمال دين چيست؟ مگر غير از اين است كه يكي از اصول دين و اعمال جوانحي بيان نشده بوده و در آن روز بيان شده؟

2- در ذيل آيه فرمود: كه فقط دين اسلام كه امروز كامل شده مرضي خداوند است و جز اين مرضي و پسنديده نيست. آيا اين جمله صراحت ندارد كه امامت از اصول دين است و دين منهاي امامت، دين نيست؟

3- مگر نه اين است كه به تصريح راوياني كه نامشان ذكر گرديد، اين آيه بعد از نصب علي عليه السلام به زعامت نازل گرديده؟ بنابر اين اكمال دين به ولايت اوست و اسلام بدون ولايت و امامت دين نيست.

تا اينجا از نظر قرآن مسلم گرديد كه امامت از اصول دين است [2] و از نظر حديث نيز مسلم است و روايات در اين راستا فراوان است به كتاب «بحارالانوار» و «الغدير» مراجعه شود.



[ صفحه 47]