يعقوب، مردي با ايمان، پاك سرشت، نيكوكار، بخشنده و با فضيلت بود. [1] او از



[ صفحه 191]



چهره هاي سرشناس متمايل به تشيع و علاقمند به اهل بيت (ع) بود و با برخي از علويان مبارز همكاري نزديك داشت. [2] .

يعقوب در جريان قيام ابراهيم بن عبدالله بن حسن به اتهام همكاري با وي به همراه گروهي ديگر دستگير شد و به زندان افتاد. با روي كار آمدن مهدي، از جمله كساني بود كه مشمول عفو عمومي او قرار گرفت. [3] او از اين پس درصدد اين بود كه از طريق نفوذ در دستگاه خلافت و قبضه كردن حكومت مبارزه خود را ادامه دهد و در اين راه موفقيت خوبي كسب كرد و تا پست وزارت پيش رفت. [4] .

يعقوب پس از استقرار در پست وزارت به تدريج علويان و طرفداران زيد بن علي را به دستگاه جذب، و مناصب حكومتي را به آنان واگذار كرد و از اين طريق بر امور كشور مسلط شد. [5] .

عده اي از اطرافيان و نزديكان مهدي كه از بني اميه بودند از يعقوب نزد مهدي سعايت كردند و گفتند: شرق و غرب كشور اسلامي در دست يعقوب و ياران اوست. كافي است با يك اشاره به ياران خود فرمان دهد تا يك روز سلطنت تو را سرنگون سازند. [6] .

سعايت ها و گزارش هاي پي در پي عليه يعقوب، خليفه را نسبت به وي بدبين كرد و



[ صفحه 192]



سرانجام پس از يك آزمايش [7] و تأييد صحت گزارش هاي رسيده، يعقوب را از مقام وزارت خلع و روانه زندان ساخت. [8] .

يعقوب مدت پانزده سال در زندان بود و در دوران خلافت هارون آزاد شد. [9] .

در منابع تاريخي و رجالي از رابطه ي يعقوب بن داوود با امام كاظم (ع) جز دو جمله اي كه شيخ صدوق ذكر كرده سخني به ميان نيامده است. جمله ي نخست وي اين است كه «يعقوب از جمله كساني بود كه از موسي بن جعفر (ع) سعايت كردند و او با زيديه هم عقيده بود.» جمله دوم - كه از ابراهيم بن ابي بلاد نقل مي كند - اين است كه وي قائل به امامت (موسي بن جعفر (ع)) بود [10] .

با توجه به اين نكته نمي توان نفوذ وي را در دستگاه خلافت زير نظر پيشواي هفتم و به دستور آن حضرت دانست؛ ليكن آنچه مهم و در خور تأمل است اصل نفوذ يك فرد با تمايلات شيعي در دستگاه خلافت است و ما قصه آن را بدين جهت آورديم.