مهدي
از امام كاظم (ع) در برابر مهدي عباسي مواضع منفي زيادي در تاريخ ثبت شده كه درس هاي پيش به تناسب به پاره اي از آنها اشاره كرديم. [1] در اين جا به ذكر يك نمونه بسنده مي كنيم.
مهدي در آغاز حكومت خود تصميم به باز پس دادن اموال مردم گرفت. از اين رو، امام كاظم (ع) را خواست و اموالي را كه پدرش منصور از امام صادق (ع) ضبط كرده بود به وي بازگرداند. [2] .
امام (ع) از فرصت استفاده كرد و براي نشان دادن عدم صداقت مهدي در ادعاي خود مسأله فدك را مطرح كرد و فرمود: چرا حق (ديگر) ما را پس نمي دهي!؟ مهدي پرسيد: آن چيست؟ فرمود: «زماني كه خداوند فدك و نواحي آن را به دست پيامبرش بدون جنگ و درگيري فتح كرد اين آيه را فرو فرستاد:
«و آت ذا القربي حقه» [3] .
و حق نزديكان را بپرداز!
رسول خدا (ص) ندانست منظور كيانند تا آن كه جبرئيل فرود آمد و از سوي خدا فرمان داد فدك را به فاطمه (ع) بپردازد. رسول خدا (ص) فاطمه (ع) را خواست و فدك را به او تسليم كرد....
مهدي پرسيد: حدود فدك كجاست (تا من آن را نيز بازگردانم)؟
امام (ع) فرمود: يك سمت آن كوه احد، سمت ديگرش عريش مصر، مرز سوم آن درياي احمر و حد چهارمش دومة الجندل است.
مهدي كه از سخنان امام (ع) شگفت زده شده بود با پريشاني پرسيد: همه ي اينها كه گفتيد حدود فدك است!؟ امام فرمود: بلي، همه ي اين ها بدون جنگ و درگيري به تصرف پيامبر (ص) درآمد و ملك آن حضرت گرديد.
مهدي گفت: خيلي زياد است، بايد فكر كنم. [4] .
[ صفحه 199]
پاورقي
[1] ر. ك: درس يازدهم.
[2] ر. ك: مختصر تاريخ العرب، ص 213 و حياة الامام موسي بن جعفر (ع)، ج 1، ص 435.
[3] اسراء (17)، آيه 26.
[4] كافي، ج 1، ص 543، تهذيب الاحكام، ج 4، ص 148 - 149 و بحارالانوار، ج 48، ص 156 - 157. پيش از اين (در درس نوزدهم) نظير اين گفتگو را ميان امام كاظم (ع) و هارون نقل كرديم. با توجه به اختلاف منابع دو گفتگو و نيز مضمون آن دو، احتمال آن كه دو بار ميان امام و هر دو خليفه صورت گرفته باشد قوي تر است.