از جمله عواملي كه تصميم هارون را در دستگيري موسي بن جعفر (ع) جدي تر كرد سعايت هاي پي در پي عوامل مزدور بود. بعضي از اين عوامل از قبيل يحيي بن خالد -



[ صفحه 211]



وزير هارون - از وابستگان و نزديكان هارون بودند كه روي وي سخت نفوذ داشتند؛ بعضي هم همچون محمد بن جعفر، عبدالله بن جعفر - برادران امام كاظم (ع) - و محمد و علي فرزندان اسماعيل بن جعفر - برادرزادگان پيشواي هفتم (ع) متأسفانه وابسته به بيت امامت بودند.

شيخ صدوق مي نويسد: علت سعايت يحيي بن خالد از موسي بن جعفر (ع) نزد هارون اين بود كه هارون فرزندش امين را نزد جعفر بن محمد بن اشعث كه تمايلات شيعي داشت گمارد تا او را تربيت كند. يحيي از اين اقدام هارون ناراحت و بيمناك شد كه مبادا رياستش از دست برود و شيعيان به رهبري جعفر بر سر كار آيند، از اين رو از جعفر و رابطه او با امام كاظم (ع) نزد هارون سعايت كرد. [1] .

و نيز مي نويسد: محمد بن جعفر نزد هارون رفت و پس از آن كه به او به عنوان خليفه سلام كرد گفت: نمي پنداشتم بر روي زمين دو خليفه باشد تا آن كه ديدم به برادرم موسي بن جعفر (ع) به عنوان خليفه سلام مي دهند. [2] .

بنابر نقل كشي، محمد بن اسماعيل خدمت عمويش امام كاظم (ع) رسيد و از وي اجازه خواست به عراق رود و از آن حضرت درخواست توصيه و سفارش كرد. امام (ع) فرمود: سفارش من اين است كه خدا را در ريختن خون من در نظر بياوري. او گفت: نفرين خدا بر كسي باد كه در ريختن خون شما بكوشد.

امام (ع) پس از اين توصيه چهار هميان پول كه در مجموع 450 دينار و 1500 درهم مي شد به او داد. وقتي از علت اين همه بخشش از او پرسيدند فرمود: براي اين است كه حجت بر وي تمام شود.

محمد رهسپار عراق شد و مستقيم نزد هارون رفت. خليفه از او به گرمي استقبال كرد. محمد خطاب به هارون گفت: اي اميرمومنان! براي دو خليفه در زمين خراج جمع آوري مي شود؛ براي موسي بن جعفر (ع) در مدينه و براي شما در عراق!



[ صفحه 212]



هارون گفت: راست مي گويي؟! گفت: سوگند به خدا راست مي گويم. هارون به پاس اين سعايت، صد هزار درهم به او بخشيد. او پول ها را گرفت و روانه منزلش شد؛ ولي همان شب دچار مرگ ناگهاني شد و مرد. [3] .