پيشوايان معصوم (ع) مظهر كامل فضائل و مكارم اخلاقي بودند. همه ي آنان در يك مكتب تربيتي پرورش يافته و از يك منبع تغذيه شده اند؛ بنابراين فضائلي كه براي هر يك از ايشان بيان مي شود درباره بقيه پيشوايان نيز صادق است. ولي تفاوت ويژگي هاي هر دوره از زندگي و شرايط اجتماعي و آمادگي هاي فكري جامعه موجب ظهور و تجلي برخي از فضائل و مناقب خاص گرديده كه در دوران هاي ديگر، زمينه و اقتضاي ظهور و تجلي نداشته است. بنابراين امام كاظم (ع) نيز واجد تمامي صفات و فضائلي بوده است كه در مورد امامان پيشين بيان كرديم.

سجايا و مكارم اخلاقي پيشواي هفتم (ع) چنان چشمگير بود كه نه تنها دوستان، بلكه مخالفان و دشمنان آن حضرت نيز بدان معترف بودند و خود را در برابر آن همه عظمت، كوچك مي دانستند.

در اين درس - در حد گنجايش - به گوشه ها و نمودهايي از رفتار و اخلاق كريمه ي آن بزرگوار در دو محور فردي و اجتماعي اشاره مي كنيم.