بازگشت

نام، كنيه و القاب


پيشواي ششم (ع) نام فرزند خود را «موسي» گذاشت. اين نام هر چند در ميان امامان پيشين سابقه نداشت، ليكن در ميان پيامبران الهي سابقه دارد و همنام «موسي» كليم الله است، از اين رو، اصل اين نام به زبان قبطي است. [1] .

امام كاظم (ع) به كنيه هايي چند خوانده مي شد مثل: «ابوالحسن»، «ابوابراهيم»،



[ صفحه 2]



«ابوعلي» [2] و «ابواسماعيل» [3] ولي مشهورتر از همه «ابوالحسن» است. [4] .

لقب هاي آن گرامي نيز فراوان است، از جمله: «عبدصالح»، «كاظم»، «نفس زكيه»، «زين المجتهدين»، «صالح»، «صابر»، «امين»، «زاهر» و «باب الحوائج الي الله» [5] .

ملقب شدن آن پيشواي بلند مرتبت به هر يك از لقب هاي ياد شده بيانگر بروز و تجلي بيشتر آن صفت در وجود آن حضرت در مقايسه با ديگر افراد است كه مرتبه اي از كمال و درجه اي از منزلت معنوي اين امام همام نزد پروردگارش به شمار مي رود. به عنوان نمونه در ذيل به وجه تسميه بعضي از القاب آن گرامي اشاره مي كنيم.

كاظم: در مورد وجه ملقب شدن پيشواي هفتم به «كاظم» بيانات مختلفي نقل شده كه دو نمونه ي آن را ذكر مي كنيم.

1- از آن جهت كه آن حضرت خشم خويش را فرو مي برد و در برابر ناملايمات و آزارهاي ديگران بردباري پيشه مي كرد. [6] .

2- از آن جهت كه پاسخ هر بدي را با گذشت و بخشش مي داد. [7] .

عبد صالح: از آن جهت كه در عبادات پروردگار و شب زنده داري كوشش فراوان داشت. [8] .

باب الحوائج: از آن جهت كه پناهندگان و توسل جويندگان به آن حضرت، از در خانه اش حاجت روا و خشنود باز مي گشتند [9] ، ابوعلي از بزرگان مذهب حنبلي مي گويد:

«هر مشكل و گرفتاري كه براي من پيش مي آمد و من به قبر مطهر موسي بن جعفر (ع) روي مي آوردم، خداوند آن را طبق خواسته من رفع مي كرد.» [10] .



[ صفحه 3]




پاورقي

[1] در مورد وجه نامگذاري حضرت موسي (ع) به اين اسم گفته شده موسي تركيبي از «مو» به معناي آب و «سي» به معناي درخت است و چون حضرت موسي را در صندوق نهاده به رود نيل انداختند و او را از بين آب و درخت گرفتند، بدين اسم نام نهادند (ر. ك: ناسخ التواريخ، زندگاني موسي بن جعفر (ع)، ج 1، ص 16).

[2] مناقب، ج 4، ص 323.

[3] كشف الغمه، ج 3، ص 2.

[4] از آنجا كه كنيه ي بعضي امامان ديگر نيز «ابوالحسن» است براي تفكيك به امام هفتم (ع) «ابوالحسن الاول» و به امام رضا (ع) «ابوالحسن الثاني» و به امام هادي (ع) «ابوالحسن ثالث» مي گويند و منظور از «ابوالحسن» بدون قيد، در روايات، اميرمؤمنان (ع) است.

[5] ر. ك: مطالب السؤول، ص 83 و مناقب، ج 4، ص 323.

[6] همان.

[7] تذكرة الخواص، ص 312.

[8] همان و تاريخ بغداد، ج 13، ص 27.

[9] ر. ك: مطالب السؤول، ص 83.

[10] حياة الامام، موسي بن جعفر، ج 1، ص 51.