يكي از راه هاي پي بردن به شخصيت اجتماعي موسي بن جعفر (ع) مطالعه و ملاحظه ي اظهار نظرهاي افرادي است كه به گونه اي با آن حضرت ارتباط داشتند؛ چه دوستان و ياراني كه از نزديك شاهد كمالات و ارجمندي هاي امام بودند و يا محدثان و مورخاني كه به لحاظ موقعيت شغلي خود نسبت به آن گرامي اظهار نظر كرده اند، و چه مخالفان سياسي كه در ميدان مبارزه با آن حضرت درگير بودند. مهمترين نكات و محورهايي كه مورد توجه و تأكيد اظهار نظركنندگان موافق و مخالف قرار دارد عبارت است از اين كه امام كاظم (ع):

- آگاه ترين، فقيه ترين، بردبارترين، سخاوتمندترين، عابدترين، فصيح ترين و متواضع ترين مردم زمان خود بود.

- باب الحوائج الي الله بود، به گونه اي كه كسي از در خانه اش نااميد باز نمي گشت.

- صاحب كمالات و كرامات فراواني بود كه عقل ها را به تحير وا مي داشت.

- به صله ي رحم و دلجويي از خويشان توجه اي ويژه داشت.

- پيشواي مسلمانان، حجت خدا بر بندگان و جانشين به حق پيامبر (ص) بود.



[ صفحه 60]



پرسش

1- سه محور و نكته ي مهمي كه اظهارنظر كنندگان درباره امام كاظم (ع) بيان كرده اند، ذكر كنيد.

2- مهمترين نكته اي كه امام صادق (ع) درباره فرزندش امام كاظم (ع) بيان كرده چيست؟

3- طبري به كدام ويژگي هاي پيشواي هفتم (ع) اشاره كرده است؟

4- اعتراف هارون الرشيد نسبت به امام كاظم را بيان كنيد.

5- عيسي بن جعفر كه بود و چرا از فرمان هارون مبني بر قتل موسي بن جعفر (ع) سر باز زد؟



[ صفحه 61]