از جمله نشانه هاي قدرت و آيات الهي، اختلاف شب و روز است، علماي علم تفسير براي كلمه ي اختلاف، دو وجه ذكر كرده اند:



[ صفحه 218]



يكي آن كه مصدر باب افتعال، از خلفه يخلفه، گرفته شده است، هنگامي كه كسي برود و ديگري بجاي او بيايد. بنابراين مقصود از اختلاف شب و روز، پياپي آمدن آنها در رفت و آمد است.

دوم آن كه، اختلاف در درازي و كوتاهي، روشني و تاريكي و زيادي و كمي است، همان طوري كه شب و روز اختلاف زماني دارند، اختلاف در مكان هم دارند. بنابراين، هر ساعت معيني كه فرض شود، در جايي از زمين، مثلا بامداد است. همان ساعت در جاي ديگر ظهر است و در جاي سومي عصر و در چهارمي غروب است و... و اين تفاوتها به خاطر كروي بودن زمين است.

اين اختلاف از جمله آثار منظومه شمسي است كه دلالت بر يكتا بودن و وجود خدا دارد و اين اختلاف مصالح بي شماري را در پي دارد، همچون نظام گرفتن امور مردم، به دليل آن كه روز در پي كسب و زندگي بوده و شب را بخوابند [1] و ديگر مصالح زندگي كه دانشمندان درباره ي راز و رمز اين اختلاف نقل كرده اند كه كاشف از وجود خداي تعالي و آفرينش زيبا و قدرت والاي اوست.