نام محلي است در نزديكي مكه معظمه. م.

غمبارترين فاجعه اي كه جهان اسلام با آن روبرو شد، همان پيشامد ناگوار فخ بود كه با حادثه ي كربلا در دردها و آلامش برابري مي كرد. امام جواد عليه السلام از ميزان تأثير فراوان اين حادثه بر اهل بيت عليهم السلام، سخن گفته است، مي فرمايد:

«پس از كربلا كشتارگاهي بزرگتر از فخ براي ما اهل بيت نبوده است»

در اين فاجعه ي بزرگ، حرمت پيامبر (ص) درباره ي عترت و اولادش از ميان رفت و عباسيان نيز همانند امويان - كه در فاجعه ي ناگوار كربلا مرتكب جرائم و جناياتي شدند - جناياتي را مرتكب شدند، و سرهاي علويان را بر روي نيزه ها كردند و همراه



[ صفحه 516]



اسيران در اطراف دنيا و ميان شهرها گرداندند، و بدنهاي پاك و پاكيزه را روي زمين، بدون آن كه دفن كنند، به خاطر، انتقامجويي از اهل بيت عليهم السلام افكندند. و بدين وسيله مصيبت كربلا را در تمام ابعاد دردناكش تجديد كردند.

در ذيل برخي از قسمتهاي اين فاجعه ي دردناك را بيان مي كنيم و موضع امام موسي عليه السلام را نسبت به آن فاجعه و آنچه بر او گذشت مي آوريم: