ناگزير بايد در امام، تمام ويژگيهاي نيك و صفات والا و نمونه هاي ارزشمند از: علم، تقوا، انديشه ي معتدل، اصالت كاربرد انديشه و درايت كامل بدانچه امت در تمام شؤون خود بدان نيازمند است وجود داشته باشد.

متخصصان فن سياست اسلامي، شرايطي نامبرده اند كه بايد به طور فراوان در امام وجود داشته باشد. آن شرايط عبارتند از:

1 - عدالت با تمام شرايط، يعني: خودداري از ارتكاب گناهان كبيره و اصرار نداشتن بر گناهان صغيره.

2 - دانش، در حدي كه بتواند در رويدادها و احكام، اجتهاد كند.

3 - حواس، از قبيل: گوش، چشم و زبانش سالم باشد، تا آنچه را كه مستقيما درك مي كند، درست انجام گيرد.

4 - اعضاي بدنش - از هر گونه نقصي كه مانع از حركت كامل و سرعت انجام كار است - سالم باشد.

5 - انديشه و نظري كه، سياست رعيت و مصالح جامعه را اداره كند.

6 - دلاوري و شجاعت، در حدي كه بتواند از قلمرو اسلام حمايت كرده و با دشمن مبارزه كند.

7 - نسبت فاميلي، يعني: امام از دودمان قريش باشد.

تمام اين اوصاف را ماوردي و ابن خلدون [1] نقل كرده اند. و جويني، ايجي، جرجاني و فارابي، اوصاف ديگري را ذكر كرده اند كه ما تمام آنها را به طور تفصيل در كتاب خود: «نظام الحكم و الادارة في الاسلام» آورده ايم.

شيعه معتقد است كه امام بايد در ملكات و خصوصيات شخصي بالاترين فرد باشد، و ناگزير از صفات زير است:



[ صفحه 132]