يكي از علوياني كه عليه دستگاه ديكتاتوري هارون قيام كرد (يحيي بن عبدالله) بود. وي از نوادگان امام حسن مجتبي (ع) و از چهره هاي برجسته و رجال علمي عصر خود بود كه ازامام صادق (ع) و پدر و براد خود محمد و ابان بن تغلب روايات زيادي نقل كرده است.

يحيي هنگامي كه از امام صادق (ع) روايتي نقل مي كرد مي گفت: حبيب من جعفر بن محمد چنين مي فرمود: [1] يحيي بن عبدالله كه از چهره هاي فعال قيام (صاحب فخ) بود، پس از شكست نهضت مدتي مخفي شد و شهر به شهر به دنبال پناهگاه مي گشت تا آنكه به (ديلم) رسيد و در سال 176 در آنجا ظاهر شد و عظمت او بالا گرفت و مردم از نقاط مختلف به وي پناه بردند.

هارون پس از آگاهي از فعاليتهاي يحيي (فضل بن يحيي برمكي) را با پنجاه هزار جنگجو به سوي او فرستاد. [2] فضل پيش از برخورد نظامي با يحيي با او مكاتبه كرد و درباره صلح سخن گفت يحيي، چون پراكندگي و تفرقه همراهان و اختلاف آراي ايشان را مشاهده كرد با صلح موافقت نمود، مشروط بر اينكه هارون نامه اماني با خط خودش براي او بنويسد و قضات و فقها و بزرگان بني هاشم آن را امضا كنند.

هارون، نامه اي مطابق ميل يحيي نوشت و يك نسخه آن را به يحيي داد. يحيي همراه فضل نزد رشيد آمد. خليفه به ظاهر او را اكرام كرد و دويست هزار دينار به وي كمك نمود؛ [3] ولي در باطن كينه او را به دل داشت و دنبال بهانه اي مي گشت تا نامه امان را نقض كند. تا آنكه سرانجام به يكي از روحاني نمايان دربار به نام (ابوالبختري) متوسل شد.

اين روحاني مزدور فتوا داد: امان نامه باطل و خون يحيي حلال و قتل او جايز است و عهدنامه را گرفت و پاره كرد هارون به پاس اين خدمت، يك ميليون و ششصد هزار درهم به او جايزه داد و او را به سمت قضاوت منصوب كرد. و به استناد اين فتوا، يحيي را به زندان افكند و پس از مدتي او را به شهادت رسانيد. [4] ابوالفرج اصفهاني در مورد كيفيت شهادت يحيي نظرهاي مختلفي نقل كرده است: از جمله به نقل از ابراهيم بن رياح مي نويسد: در حالي كه يحيي زنده بود هارون روي بدن او ستوني بنا كرد. [5] .