از جمله فعاليتهاي مهم علمي - فرهنگي امام صادق (ع) تأسيس دانشگاه بزرگ جعفري است. عوامل گوناگوني در پيدايش و گسترش اين دانشگاه نقش داشتند كه مهمترين آنها عبارت بود از:

1 - تلاشهاي دو امام پيش ازآن حضرت: امام سجاد و امام باقر عليهماالسلام.

2 - آزادي نشر انديشه هاي گوناگون در دوران امامت آن حضرت.

3 - اختلاف و كشمكشهاي دولتمردان بر سر قدرت.

دانشگاه جعفري دستاوردهاي ارزشمندي داشت كه تربيت گروه زيادي از افراد مستعد در رشته هاي مختلف علمي از جمله آنهاست.

دانشجويان مكتب جعفري كه تعدادشان بالغ بر چهار هزار نفر مي شد در رشد و تعالي معنوي و يافته هاي علمي و نيز مبارزه با مسلكهاي فكري و سياسي منحرف و پاسداري از مكتب تشيع، گامهاي ارزنده اي برداشته و منشاء خدمات ارزشمندي شدند.

ميزان بهره گيري شاگردان از محضر امام صادق (ص) بستگي به مقدار آمادگي روحي و ظرفيت ايشان داشت. بعضي مثل ابوحنيفه، مالك بن انس و ديگر علماي عامه از محضر امام تنها بهره علمي بردند. برخي ديگر كه اكثريت را تشكيل مي دادند، بهره هاي معنوي و تربيتي را نيز شامل حال خود كردند. گروه سوم افرادي بودند كه علاوه بر اين مراحل، در شمار خواص ياران آن حضرت قرار گرفتند و از اركان تشيع و استوانه هاي علمي و رفتاري مكتب جعفري بشمار مي آيند. اينان با زبان و قلمشان جبهه حق را ياري كردند و با آثار ارزشمند خويش، ميراث گرانبهايي در زمينه مسائل اعتقادي و عملي اسلام از خود بر جاي گذاشتند.امام صادق (ع) در سخنان خود همواره از آنان و خدمات ارزنده شان تجليل مي كرد.