بازگشت

غلات


[1] در آخر دوران امامت اميرمؤمنان (ع) و در درون جامعه اسلامي، فرقه اي به نام (غلات) شكل گرفت. اين فرقه در اثر پيشگوييها و معجزاتي كه از آن حضرت مي ديدند در دوستي خود نسبت به آن بزرگوار غلو كرده، او را به مرتبه خدايي رسانده يا قائل به حلول روح خدايي در وي شدند.

در دوران امامت امام باقر و امام صادق عليهم السلام كه شرايط براي آزادي نشر انديشه هاي مختلف بيش از پيش فراهم شده بود، فعاليتهاي اين گروه نيز افزايش پيدا كرد. و كساني همچون مغيرة بن سعيد و ابوالخطاب به نشر اين تفكر كفر آميز پرداختند. [2] تفكر غلات، از سوي امامان معصوم بشدت مورد نفي و انكار قرار گرفت و آن بزرگواران با صراحت، بيزاري خود را از اين فرقه گمراه اعلام كرده، آنان را سزاوار غضب الهي دانستند.

امام صادق (ع) درباره آنان مي فرمايد:

(سمعي و بصري و بشري و لحمي و دمي من هؤلاء برآء، بري الله منهم و رسوله، ما هؤلاء علي ديني و دين آبائي) [3] گوش، چشم، پوست، گوشت و خون (خلاصه همه وجود) من از غلات بيزار است. خدا و پيامبرش نيز از ايشان بيزارند. آنان با آيين من و پدرانم رابطه اي ندارند.

پيشواي ششم در سخني ديگر خطاب به شيعيان مي فرمايد:

(جوانان خود را از خطر غلات برحذر داريد تا مبادا ايشان را فاسد كنند. غلات بدترين خلق خدا هستند، بزرگي خداوند را كوچك مي شمارند و نسبت به بندگان خدا ادعاي ربوبيت مي كنند، سوگند به خدا، غلات، از يهود، نصارا، مجوس و مشركان بدترند.) [4] امام (ع) گاهي افراد خاصي از اين فرقه را اسم مي برد و چهره شيطاني آنان را براي مردم بر ملا مي ساخت. به عنوان نمونه، در تفسير آيه شريفه: (هل انبئكم علي من تنزل الشياطين تنزل علي كل افاك أثيم) [5] فرمود: آنان هفت نفرند: مغيره، بيان، صائد، حمزة بن عماره بربري، حارث شامي، عبدالله بن حارث و ابوالخطاب. [6] مبارزه امام (ع) با غلات به اين مقدار كه بر شمرديم محدود نمي شود، بلكه آن حضرت در موارد زيادي در برخورد خصوصي با افراد، آنان را از خطر اين انديشه كفرآميز برحذر و به صراط مستقيم رهنمون مي ساخت. [7] .


پاورقي

[1] غلات، جمع غالي، به معناي غلو كننده است و غلو در لغت به معناي گزافه گويي و زياده روي و افراط در امري است.

[2] ر. ك: الفرق بين الفرق، ص 236 و 238 و 247 و الملل و النحل، ج 1، ص 176 - 180.

[3] بحارالانوار، ج 25، ص 298.

[4] احذروا علي شبابكم الغلاة لا يفسدوهم فان الغلاة شر خلق الله، يصغرون عظمة الله و يدعون الربوبية لعباد الله، و الله ان الغلاة لشر من اليهود و النصاري و المجوس و الذين اشركوا (بحارالانوار، ج 25، ص 265) .

[5] شعراء (26)، آيات 221 و 222 يعني: آيا به شما خبر دهم كه شياطين بر چه كسي نازل مي شوند؟ آنها بر هر دروغگوي گنهكار فرود مي آيند.

[6] رجال كشي، ج 2، ص 577 و بحارالانوار ج 25، ص 270.

[7] براي آگاهي از اين موارد به اثبات الهداة، ج 3، ص 101 و 102 و كشف الغمه، ج 2، ص 197 و بحارالانوار، ج 47، ص 341 رجوع كنيد.