بازگشت

خلفاي معاصر و رفتار آنان با امام كاظم


پس از مرگ هادي، برادرش هارون بر مسند خلافت تكيه زد و مدت 23 سال و اندي حكومت كرد كه سيزده سال آن همزمان با امامت حضرت موسي بن جعفر (ع) بود. [1] هارون، پنجمين خليفه عباسي، با قدرت و امكانات بيشتري زمام امور مسلمانان را به دست گرفت و دوران او اوج اقتدار و كامروايي عباسيان بود.

در عصر هارون، منطقه وسيعي از جهان آن روز، از حجاز و كرانه درياي مديترانه گرفته تا سواحل اقيانوس كبير و تمامي قاره هاي آسيا و آفريقا بخشي از اروپا، زير نفوذ و شعاع قدرت اسلام قرار داشت. تا جايي كه هارون، سرمست از غرور سلطنت خطاب به ابري كه از روي سرش عبور مي كرد گفت: (به هر سو كه خواهي برو؛ زيرا خراجت به خزانه من خواهد رسيد). [2] در اثر گسترش قلمرو اسلامي سيل درآمدهاي مختلف از مناطق اسلامي به سوي بغداد سرازير شد و ثروت انبوهي در دربار هارون گرد آمد. و دستگاه خلافت هارون به بركت اين درآمدهاي سرشار به امپراتوري بزرگ و ثروتمندي تبديل شد كه با روح حكومت اسلامي كه پيامبر اسلام (ص) بنيان نهاده بود، هيچ سنخيتي نداشت.

دكتر (حسن ابراهيم حسن) مي نويسد:

(خراج و مالياتي كه در زمان هارون به خزانه بيت المال مي رسيد بالغ بر 72 ميليون دينار مي شد، و اين بجز در آمدهاي غيرنقدي بود كه از حاصل اراضي دريافت مي كردند!). [3] .


پاورقي

[1] مناقب ابن شهر آشوب، ج 4، ص 323 البته پانزده سال بر اين مبناست كه تاريخ شهادت امام موسي بن جعفر (ع) را سال 186 بدانيم، ولي اگر سال 183 بدانيم مدت همزماني امامت آن حضرت با حكومت هارون سيزده سال خواهد بود.

[2] تاريخ اسلام، ج 2، ص 62 به نقل از صبح الاعشي، ج 3، ص 270.

[3] تاريخ اسلام، ج 2، ص 62.