يكي از اولاد حضرت موسي بن جعفر عليه السلام حمزه مي باشد كه به اتفاق علماي انساب قبرش در ري واقع شده و حضرت عبدالعظيم حسني براي زيارت او آمده و آنجا مقام گرفته و درگذشته و صاحب قبه و بارگاهي مي باشد و در قرب جوار آن حضرت عبدالله طاهر بن محمد كه به هفت واسطه به حضرت زين العابدين مي رسد مدفون است - و چون نگارنده در اين موضوع كتابي جداگانه دارد اينجا مي كوشد كه يك كتاب مفصل را در يك صفحه كوچك كرده و خوانندگان را بي اطلاع نگذارد.

عبدالعظيم حسني ابن عبدالله قافه است و مادرش دختر اسماعيل بن ابراهيم و شهرتش ابوالقاسم و ابوالفتح بود تولدش در مدينه اوايل سال 200 هجري و صدوق درباره ي او نوشته.

كان عبدالعظيم الحسني عابدا ورعا مرضيا

اين سيد بزرگوار پس از تربيت در مهد سيادت و علم داراي فضايل نفساني شده و شخصيتي ممتاز يافت مردي عابد پرهيزكار و پارسا و مورد رضايت خلق و خالق گرديد.

حضرت عبدالعظيم از مدينه به بغداد و سامرا مهاجرت كرد و با روش تقيه به تعليم و تعلم مكتب جعفري همت گماشت و بذل سعي كافي در اين راه نشان داد و در مقام علمي به جائي رسيد كه حضرت هادي عليه السلام مسائل حلال و حرام را بدو مراجعه مي داد و او سه شخصيت بزرگ ولايت را درك كرد حضرت امام محمدتقي - امام علي النقي - امام حسن عسكري عليهم السلام و عقايد خود را به عرض رسانيد و آنها تأييد فرمودند حضرت عبدالعظيم در سال 250 هجري از سامرا به ايران مهاجرت و سبب هجرت او بيم از خلفاي عباسي بود كه به عنوان زيارت مزار امام رضا عليه السلام حركت كرد و به شهر ري اقامت گرفت در اين شهر روزها روزه و شبها به نماز اشتغال داشت و به تعليم و تعلم فقه جعفري مي پرداخت و براي اولين بار قبري كه در جوار منزل مسكوني او بود زيارت مي كرد و مي گفت من براي زيارت او به اينجا آمده ام و چون علماء



[ صفحه 380]



به محضرش آمدند فرمود قبر پاك حضرت حمزه فرزند موسي بن جعفر (ع) اينجا مي باشند و لذا در زيارتش مي خوانيم يا من زاره سيدنا عبدالعظيم و اين سيد بزرگوار جد سادات صفويه است و حمزه و عبدالعظيم به عقيده شيخ صدوق در اين محل شهيد شده اند سال 252 و عبدالعظيم در كاغذي به خط خود نوشته بود:

انا ابوالقاسم عبدالعظيم بن عبدالله بن علي بن الحسن بن زيد بن الحسن بن علي بن ابيطالب و او را در همان مسجد شجره ري كه اكنون آستانه مقدسه اوست دفن كردند و از حضرت هادي روايت مي كند كه فرمود لو زرت عبدالعظيم بري كنت كمن زار الحسين بكربلا و اكنون مزار او مطاف ميليونها مردم ايران است - اولاد و اعقاب عبدالعظيم در ري و قم و مازندران بسيار بوده اند [1] .

اين حمزة بن موسي بن جعفر غير از حمزة بن جعفر مدفون به خراسان است و غير از حمزه اطروش است كه نسبش به حضرت سجاد عليه السلام مي رسد و غير از حمزة بن موسي مضئي است كه در شيراز مدفون است و اين حمزه داراي سه پسر بود به نام علي و قاسم و حمزه و تحقيقا سلاطين صفويه نسب به او مي رسانند و آبادي قصبه ري به بركت وجود حمزه بوده است و پس از ويراني ري بزرگ باز هم ري به وجود اين امام زادگان آباد و مزار عمومي مردم ايران بوده است.

و از برادران مسلم و امامزاده احمد شاه چراغ مدفون در شيراز است كه با برادر ديگرش به نام سيد مير محمد و چند نفر ديگر به نام علاءالدين حسين - سيد عبدالله - سيدابراهيم از قريه زمان آباد نرمي سه فرسنگي اصفهان و سيد حاجي غريب هم در بقعه شاه چراغ مدفون هستند و مزار عمومي مردم فارس و مورد احترام و تكريم و مركز تجمع عبادت كنندگان و محل تشكيل مجالس وعظ و مجد و عظمت و داراي قبه و بارگاه و رواق و ابنيه مهمي مي باشد كه در محل خود از آن بحث كرده ايم [2] .