روضه حضرت عبدالعظيم عليه السلام در محور مسجد و طرفين و رواقين واقع است بالاي سر و پائين پا دو مسجد مردانه و زنانه است و پشت سر رواق و ايوان بسيار مجلل آينه و در پيش رو رواقي كه به روضه ي حضرت حمزه متصل مي گردد و در اين رواق به آرامگاه ناصرالدين شاه مي رود - گنبد طلا و مناره هاي طلا مانند خورشيد افق پايتخت را روشن كرده و داخل آن روضه ي رضوان است. قبر در سرداب و زيرزمين است روي آن صندوق خاتمي است كه از قديمي ترين صندوقهاي خاتم بقاع متبركه و از شاهكار صنايع ايراني است و اخيرا بدست هنرمند معروف صنيع خاتم تعمير و روغن كاري شده در آينه و شيشه قرار داده اند كه با برق تمام ريزه كاري هاي آن صنعت نمودار است. اين صندوق در ميان ضريحي است از نقره بسيار مجلل كه 4 دهنه شبكه دارد و هر شبكه ده حلقه دارد به عرض سه دهنه و دو حاشيه نقره زمينه مينائي كه حاشيه هاي گلكاري از نقره و مينا به خطوط مختلف احاديث نبوي و آيات كريمه را نقش بسته - قناديل و شمعدان هاي طلا و نقره و برنج روي سقف ضريح است كه از آهن پوشيده شده و روپوشي پارچه اي دارد داخل سقف خاتم منبت كاري است و پاي مرمر و كف روضه ي مرمر سفيد است و ازار آن تا دو متر سنگ مرمر بسيار عالي در همين سال گذشته نصب كردند از بالاي سنگ تمام سقف دروني آينه كاري زيبائي بخشود. و يك كتيبه به رنگ طلا و زمينه مينائي گلي داخل گنبد را از ديوارها



[ صفحه 385]



جدا مي سازد در كتيبه هاي داخلي گنبد قصيده ي سروش اصفهاني را به خط نستعليق نوشته اند كه مطلعش اين است:



سروش گفت به تاريخ اين خجسته حرم

ز بهر مزد گرفتن ز ايزد متعال



چو اين حريم شه از ابر آمد سه بود

هزار و دو صد و هفتاد و سه ز اول سال (1273)



عرض و طول روضه 8 در 8 متر تقريبي است و چهار درب خاتم دارد كه به طرفين مسجدين و رواقين مي رود درب پيش رو را فتحعليشاه داد و از خاتم هاي بسيار عالي است و اشعاري در مدح حضرت عبدالعظيم در آن نوشته شده.

و درب پائين پا از آثار ناصرالدين شاه است كه خاتم بسيار مرغوبي مي باشد و درب ورودي پشت سر از مآثر محمدشاه قاجار و كاتب آن محمدحسين تهراني كه در سال 1260 نوشته و منبت كاري كرده.

درب بالاي سر مسجد مال صدر اعظم است و كاتب آن ميرزا محمد شيرازي بوده كه تاريخ آن سال 1271 مي باشد دالان بين الحرمين نقاشي و گچ بري است به طول 15 متر و درب آن از چوب قاقم است و درب خاتم نقاشي بسيار قديمي است كه تاريخ آن حك شده يا نداشته اين روضه به انواع چراغ هاي برق و جارهاي بسيار زيبا و قيمتي مزين شده است.