هنگامي كه امام صادق عليه السلام از دنيا رفت، شاگردان آن حضرت از همان نخستين روز در اطراف امام كاظم عليه السلام حلقه زدند و معارف و حقايق ديني را از آن بزرگوار مي آموختند.

احمد بن خالد برقي شمار شاگردان و ياران امام كاظم عليه السلام را 160 تن نام برده است. اگر مقصود او چنين باشد كه شمار اصحاب امام منحصر به اين تعداد است، سخني نادرست است. زيرا اكثر كساني كه جذب مكتب درس امام صادق عليه السلام شده بودند، حدود 4 هزار نفر، پس از شهادت آن حضرت به امام كاظم عليه السلام گرايش پيدا كردند.

شايد مقصود احمد بن خالد برقي از شمارش بزرگان و برجستگان ايشان باشد.

جناب آقاي باقر شريف قرشي نام 320 نفر از اصحاب و راويان امام كاظم عليه السلام را ذكر كرده است و جناب آقاي عطاردي در جلد سوم «مسند الكاظم» نام 638 نفر را نقل كرده است، كه به برخي از آنان اشاره مي شود:

ابان بن عثمان، ابراهيم بن أبي البلاد، اسحاق بن عمار، اسحاق بن عبدالله، جميل بن دراج، جميل بن صالح، حسن بن محبوب، حفص بن بختري، حفص بن غياث، حماد بن عثمان، داود بن سرحان، درست بن أبي منصور، زيد نرسي، سماعة بن مهران، صفوان بن مهران، عبدالله بن جندب، عبدالله بن سنان، عبدالله بن مسكان، علي بن يقطين، فضالة بن أيوب. [1] .



[ صفحه 143]