جبهه اي كه امام كاظم عليه السلام در جهت حفظ تشكل همسوي اهل بيت گشوده است، بارور نمودن فرهنگ و فقه تشيع مي باشد. تبيين مباني اعتقادي و فرهنگ سازي در جهت حفظ و حراست از دو يادگار رسالت، قرآن و عترت مسؤليت اصلي امام كاظم عليه السلام مي باشد. امام بايد فرهنگ تشكل همسو را بارور مي ساخت و بايد به خطرها و انحراف ها كه از درون و بيرون اين هويت را تهديد مي نمود، مقابله مي نمود.

از جانبي حاكمان عباسي آن گونه پرده خفقان افكنده است كه موضوع امامت و جانشيني امام صادق عليه السلام بر بسياري مشتبه شده است. حتي اصحاب و ياران نزديكي مانند هشام بن سالم و مؤمن طاق نيز سردرگم مي شوند، ذهب الناس بعد ابي عبدالله يمينا و شمالا. [1] اين سرگرداني باعث بروز مذاهب انحرافي مانند اسماعيليه، فطحيه، وافقيه، و نيز گردش به مهدويت امام صادق عليه السلام شد.

اينك امام كاظم عليه السلام در اين عرصه بايد تلاش كند كج راهگي ها را شفاف سازد و فقه و فرهنگ شيعه را بارور نمايد. بايد تلاش كند وظايف تشكل



[ صفحه 231]



همسوي اهل بيت را گوشزد نمايد و خلاصه بايد چهره تابناك عترت را بيش از پيش شفاف و معرفي نمايد.

امام كاظم عليه السلام جانشيني خود را به عنوان تداوم راه عترت در موقعيت هاي مناسب مطرح ساخت و علي بن موسي عليه السلام را به عنوان امام بعدي معرفي نمود. با اين شيوه هم تشكل همسو را منسجم مي ساخت و هم مانع از ايجاد فرقه گرايي مي شد و هم بر معرفي و تثبيت موقعيت عترت پافشاري مي نمود.