فاطمه معصومه عليهاالسلام از دختران امام كاظم عليه السلام مي باشد. طبق گواهي برخي منابع دختران حضرت هيچ كدام ازدواج ننموده اند [1] و نيز در برخي ديگر آمده است كه امام كاظم عليه السلام وصيت نموده اند كه دخترانشان بعد از وي ازدواج نكنند! [2] ليكن آنچه در وصيت نامه امام كاظم عليه السلام مطرح مي باشد اين است كه حضرت توصيه نموده اند دخترانش با مشاوره و نظارت علي بن موسي عليه السلام ازدواج نمايند! [3] و زمينه ازدواج نيز تنها براي يكي از آنان به نام «ام سلمه» در مصر فراهم شد. [4] علت ازدواج نكردن ايشان را نمي توان زنداني بودن پدر عنوان نمود؛ و نيز نمي توان گفت در ميان مسلمانان همتراز و كفو براي آنان وجود نداشت؛ زيرا مسلمان كفو مسلمان است. بسياري از ازدواج هاي خود ائمه عليهم السلام نيز اين گونه بوده است. علت ازدواج نكردن دختران موسي بن جعفر عليه السلام به شرايط اجتماعي حساس و پيچيده ي آن زمان بازگشت



[ صفحه 34]



دارد. عباسيان و برمكيان كه يكه تاز ميدان بودند، بر علويان بسيار سخت مي گرفتند. همين شرايط موجب شد تا زمينه ازدواج آنان فراهم نشود و حضرت امر ازدواج آنان را به علي بن موسي عليه السلام واگذار نمايد.

هنگامي كه در سال 200 هجري مأمون عباسي امام رضا عليه السلام را به مرو احضار نمود، در سال 201 هجري خواهر مكرمه اش فاطمه معصومه عليهاالسلام نيز از مدينه براي ديدار برادر راهي مرو شد. وي هنگامي كه به ساوه رسيد، بيمار شد. از همراهان خويش سؤال نمود تا قم چه مقدار راه است، گفتند ده فرسخ، ايشان درخواست كرد كه وي را به قم ببرند.

نقل ديگر كه بيشتر مورد اعتماد است، اين كه طايفه آل سعد اشعري هنگامي كه با خبر شدند فاطمه معصومه به ساوه آمده است، با هم متفق شدند كه از ايشان درخواست كنند به قم بيايد. بدين خاطر موسي بن خزرج از اين طايفه به ساوه رفت و از حضرت خواست به قم آيد و خودش عنان شتر وي را گرفت و به سمت قم حركت داد و وي را در منزل خويش در محل ميدان مير قم كه «بيت النور» [5] ناميده مي شود، اسكان داد.

فاطمه معصومه به مدت هفده روز در اين مكان زنده بودند تا رحلت نمودند. موسي بن خزرج اشعري دستور تجهيز يعني غسل و كفن ايشان را مي دهد. آنگاه موسي بن خزرج بعد از رحلت حضرت، ايشان را در «بابلان» كه باغي از باغ هاي خودش بوده، به خاك مي سپارد. وي بر روي قبر حضرت سايباني از بوريا (حصير) قرار مي دهد تا زماني كه زينب دختر امام جواد عليه السلام وارد قم مي شود، بر روي قبر وي قبه اي مي سازد. [6] .



[ صفحه 35]



تولد حضرت معصومه عليهاالسلام اول ذوالقعده 173 در مدينه، ورود حضرت به قم 23 ربيع الاول 201 هجري قمري و رحلت حضرت دهم ربيع الثاني 201 هجري قمري در سن 28 سالگي مي باشد. [7] .

بدين صورت قم پاره تن امام صادق عليه السلام را يعني پاره تن رسول الله صلي الله عليه و آله و سلم و فاطمه زهرا عليهاالسلام و علي عليه السلام را در آغوش مي گيرد. آنگاه در كنار ايشان زنان ديگري از فرزندان اهل بيت عليهم السلام مانند زينب دختر امام جواد عليه السلام، ام محمد و ميمونه دختران موسي بن مبرقع فرزند امام جواد عليه السلام و برخي ديگر مانند ام اسحاق و ام قاسم، ام حبيب به خاك سپرده مي شوند. [8] .