در آبادگري مسجد اين نكته يادآوري شد كه آبادي مسجد به مسائل فرهنگي آن است. افراد مسجدي كه در مسجد رفت و آمد دارند، بايد از امور فرهنگي رشد يافته و افرادي آشنا به معارف ديني و مسائل اجتماعي و مسايل فرهنگي و روزمره باشند. از رسول الله صلي الله عليه و آله و سلم روايت است كه مسجد براي قرآن است، انما نصبت المساجد للقرآن. [1] مسجد محل آموزش، تلاوت و قرائت و تفسير معارف قرآن است. در مسجد بايد انواع برنامه هاي قرآني داير گردد. مسجد گر چه براي برپا نمودن نماز است، ليكن در كنار اقامه نماز بايد برنامه هاي قرآني داير گردد.

كسي كه وارد مسجد مي شود يكي از دست آوردهاي هشت گانه را بايد بدست آورد. يا با برادر ديني كه از آن بهره مند مي شود آشنا گردد، يا به



[ صفحه 143]



دانش خويش بيافزايد، يا آيتي از آيات محكم الهي را فراگيرد، يا مشمول رحمت خاص خدا گردد، يا آموزه اي بياموزد كه وي را از پستي ها و زشتي ها نجات دهد، يا رهنمودي شود كه باعث ترك گناه گردد، يا سخني بشنود كه باعث شرمساري يا خوف و خشيت وي از خدا گردد. [2] .

و نيز از امام صادق عليه السلام روايت شده است كه فرد مسجدي با يكي از دست آوردها از مسجد بر مي گردد؛ يا دعايي از وي مستجاب مي شود كه وارد بهشت شود، يا دعايي مستجاب مي شود كه خطر بلايي را در دنيا از وي دور سازد، يا با برادري ديني آشنا مي شود كه در راه خدا از وي بهره مي برد، و اما اخ يستفيده في الله. [3] .

برنامه هاي فرهنگي مسجد را با استفاده از رهنمودهاي عترت مي توان اين گونه خلاصه كرد كه مسجد پايگاه آموزش قرائت قرآن و تفسير و تبيين معارف قرآن مي باشد. مسجد پايگاه آموزش دين و آشنا نمودن مسلمانان به فرهنگ هاي متفاوت و تضارب ديدگاه ها مي باشد. مسجد پايگاه آشنايي به فرهنگ و معارف اسلامي و رشد و تكامل مسلمانان مي باشد.

اكنون كه مساجد ما با اين معيارها فاصله دارند، بايد تلاش كرد تا با ياري خداي سبحان و بهره گيري از دستورات و رهنمودهاي معصومان عليهم السلام به اين اهداف نزديك شويم.