عباسيان هر چند در پرتو محبوبيت علويان و خونخواهي شهيدان كربلا بر مسند حكومت تكيه زدند، ليكن در اندك زماني پس از استقرار بر كرسي خلافت عليه آنان موضع گرفتند. اين موضع گيري به قدري حاد و ظالمانه بود كه آنان را وادار به قيام عليه حكومت كرد. مهمترين قيام هاي علويان در دوران امامت امام كاظم (ع) عبارت است از:

1- قيام حسين بن علي معروف به شهيد فخ كه در دوران خلافت هادي عباسي رخ داد. وي پرچم قيام را در سال 169 ه. ق در مدينه برافراشت، سپس عازم مكه شد. ليكن در نزديكي مكه در سرزمين فخ با نيروي دشمن درگير شد كه خود او و جمع زيادي از يارانش كشته و بقيه يا اسير و يا متواري شدند.

از روايات استفاده مي شود كه رهبري نهضت با پيشواي هفتم در ارتباط بوده و چه بسا پنهاني موافقت آن حضرت را همراه داشته است.

2- قيام ادريس بن عبدالله كه از بازماندگان حادثه فخ بود. وي نخست به مصر و از آن جا به مغرب رفت و در ميان قبائل بربر دعوت خود را آشكار ساخت و كارش بالا گرفت. هارون به دسيسه و به دست يكي از مزدوران خود او را مسموم و شهيد كرد، ليكن نهضتش توسط فرزند و نوادگانش ادامه يافت و منجر به تأسيس حكومت مستقل ادريسيان در مغرب زمين شد.

3- قيام يحيي بن عبدالله برادر ادريس كه در سال 176 در ديلم صورت گرفت ولي او نيز به دسيسه هارون به دام افتاد و سرانجام به شهادت رسيد.



[ صفحه 120]



1- حسين بن علي، صاحب فخ كيست و چرا عليه حكومت هادي قيام كرد؟

2- فرجام قيام صاحب فخ را به اختصار بيان كنيد.

3- پيشواي هفتم نسبت به قيام صاحب فخ چه ديدگاهي داشت؟

4- جريان قيام ادريس بن عبدالله را به اختصار ذكر كنيد.

5- يحيي بن عبدالله در زمان كدام خليفه و در كدام سرزمين قيام كرد؟



[ صفحه 121]