امام (ع) به هشام بن حكم فرمود:

«يا هشام! لو كان في يدك جوزة و قال الناس في يدك لؤلؤة ما كان ينفعك و انت تعلم انها جوزة و لو كان في يدك لؤلؤة و قال الناس انها جوزة ما ضرك و انت تعلم انها لؤلؤة.» [1] .

اي هشام! اگر در دست تو گردويي بود و مردم گفتند مرواريد است سودي به حال تو ندارد، در حالي كه تو خود مي داني كه آن گردو است. و چنان چه آنچه در دست تو است مرواريد باشد ولي مردم بگويند گردو است، اين گفته ي مردم نيز زياني به تو نمي رساند، در حالي كه خود مي داني كه آنچه در دست داري مرواريد است.



[ صفحه 153]



امام كاظم (ع) در اين بيان گهربار پيروان خود را به اين حقيقت توجه مي دهد كه ملاك خوبي و بدي و پيشرفت و انحطاط در وجود خود انسان است نه خارج از آن. قضاوت ها و اظهار نظرهاي مردم نسبت به انسان امري اعتباري است كه نه سودي به او مي رساند و نه زيان، آنچه مايه ي سود و زيان است ارزش ها و ضد ارزش هايي است كه در وجود خود انسان است. خلاصه ي فرمايش امام (ع) اين است كه مؤمن بايد حقيقت بين باشد نه دهان بين.



[ صفحه 154]