مورخان و محدثان شيعه
اظهار نظر مورخان و محدثان شيعه نسبت به پيشواي هفتم (ع) و تجليل از آن حضرت بسيار فراوان است. از جمله:
- شيخ مفيد:
«ابوالحسن، موسي (ع) عابدترين، فقيه ترين، سخاوتمندترين و گرامي ترين مردم زمان خود بود.» [1] .
- ابن شهرآشوب:
«موسي بن جعفر (ع) فقيه ترين مردم زمان خود و داناترين آنان به كتاب خدا و خوش صورت ترين ايشان در تلاوت قرآن بود؛ قرآن را با لحني محزون تلاوت مي كرد و به هنگام تلاوت مي گريست؛ شنوندگان نيز از تلاوت آن حضرت مي گريستند.
و نيز برترين مردم در شأن و مرتبت، والاترين ايشان در جايگاه ديني و سخاوتمندترين، فصيح ترين و شجاع ترين آنان بود. به شرف ولايت، مخصوص و از ميراث نبوت برخوردار گشته و در منزل خلافت سكونت گزيده است، فرزند نبوت و هم پيمان خلافت است.» [2] .
- فضل بن حسن طبرسي:
«در ميان مردم مشهور است كه ابوالحسن، موسي (ع) گرامي ترين فرزندان امام صادق (ع) در شأن و مرتبت و برترين آنان در جايگاه ديني و فصيح ترين ايشان مي باشد و نيز پارساترين مردم زمان خود، داناترين و فقيه ترين ايشان است.» [3] .
[ صفحه 56]
- محمد بن جرير طبري از بزرگان علماي اماميه در قرن چهارم:
«موسي بن جعفر (ع) پيرمردي گرانقدر و بزرگوار بود، هزار بنده (در راه خدا) آزاد كرد و در پرتو تلاش و كوشش در عبادت «عبد صالح» خوانده مي شد.» [4] .
- علي بن عيسي اربلي:
«مناقب و فضائل امام كاظم (ع) و معجزات آشكار و نشانه ها و صفات برجسته و روشن آن گرامي، گواه آن است كه وي بر قله شرف و اوج ارزش ها و مزايا دست يافته و بر فراز آن برآمده است؛ به گونه ي كه مركب هاي سيادت، رام او و گزيده هاي مجد و بزرگواري از غنائم او گشته است. ريشه هاي (شخصيت) او سركشيده و به بالاترين مرتبه ي شكوه و عظمت رسيده و شاخه هايش دلنشين و پسنديده است، در حدي كه كسي به پايان آن نرسيده است. مجد و عظمت از اطرافش فرو مي ريزد و شرافت و بزرگواري از سرچشمه وجودش مي چكد.
ابر بارشگر، قطره اي از كرم او و درياي بيكران، جرعه اي از عطاي آن حضرت است....» [5] .
ابن عنبه: [6] .
«اما امام، موسي بن جعفر صادق (ع)... فردي بلند مرتبت، دلير و بيباك و گشاده دست بود؛ و چون بردبار بود و خشم خود را فرو مي برد، «كاظم» لقب يافت. شب هنگام در حالي كه كيسه هاي درهم در دستش بود بيرون مي رفت و به هر نيازمندي كه برخورد مي كرد مي داد. كيسه هاي بخشش آن گرامي ضرب المثل بود؛ و خاندانش مي گفتند: تعجب از كسي است كه كيسه بخشش موسي بن جعفر (ع) به او برسد، با اين حال از تنگدستي شكايت كند.» [7] .
پاورقي
[1] ارشاد، ص 296.
[2] مناقب، ج 4، ص 323.
[3] اعلام الوري، ص 295.
[4] دلائل الامامة، ص 150.
[5] كشف الغمه، ج 3، ص 46.
[6] سيد جمال الدين احمد بن علي حسني معروف به ابن عنبه از نوادگان امام حسن مجتبي (ع) و از نسب شناسان معروف و مشهور است كه در سال 828 هجري قمري در گذشته است.
[7] عمدة الطالب، ص 196.