سي و يك سال و اندي [1] از زندگي پر بركت امام صادق (ع) پيش از دوران امامت آن حضرت و در دوران امامت جد بزرگوارش امام سجاد (ع) و پدر گرامي اش امام باقر (ع) سپري شد. فعاليتها و مبارزات امام (ع) در اين مدت، با آنكه از نظر زماني نزديك به نيمي از زندگي آن گرامي را تشكيل مي دهد، متأسفانه در صفحات تاريخ منعكس نشده است. [2] محدثان و مورخان در حد بسيار محدود و پراكنده به برخي از رويدادهاي مرتبط با زندگي آن حضرت در اين دوران اشاره كرده اند؛ در حالي كه شرايط سياسي، اجتماعي و فرهنگي جامعه اسلامي در اين دوران ايجاب مي كرد امام صادق (ع) بويژه در دوران امامت پدر ارجمندش، پس از آن حضرت، بيشترين تلاش را داشته باشد.

امام صادق (ع) به عنوان بزرگترين و بزرگوارترين فرزند امام باقر (ع) در طول مدت حدود نوزده سال امامت آن حضرت، در تمامي صحنه هاي مبارزه فرهنگي و سياسي در كنار پدر بزرگوارش و همراه او بود. وي از نزديك شاهد تلاشها و كوششهاي اساسي و بنيادي پدرش در راه تثبيت اصول و مباني اعتقادي امامت و گسترش - معارف اسلام ناب محمدي در جامعه اسلامي بود، و مي ديد مردم - كه تا آن زمان اسلام و احكام و معارف آن را جز از زبان سردمداران اموي و مزدوران سر سپرده آنان نشنيده و در نتيجه با اسلام اصيل فرسنگها فاصله گرفته بودند - تا چه اندازه تشنه حقايق و معارف اسلام ناب هستند و حق جويان و دانش پژوهان به محض - احساس امنيت و مصونيت نسبي از سوي دستگاه خلافت، چگونه و با چه شور و علاقه اي به بيت امامت روي مي آورند و از محضر امام بهره ديني و علمي مي برند.

همراهي امام صادق (ع) با پدر گرامي اش، به مدينه و محافل و مجالس علمي و تربيتي آن حضرت در مسجد پيامبر (ص) و بيت امامت محدود نمي شد، بلكه در خارج مدينه و به هنگام سفر نيز همراه پدر ارجمندش بود و به او در تبليغ و پاسداري از سنگر امامت ياري مي رساند. همراهي آن حضرت با پيشواي پنجم در جريان سفر حج و سخنراني تند و متعرضانه او عليه دستگاه خلافت و اعلان عدم شايستگي خليفه وقت براي رهبري جامعه اسلامي در جمع انبوه حاجيان، و نيز در جريان احضار امام باقر (ع) به شام از سوي هشام بن عبدالملك [3] ، نمونه هايي از مبارزات و تلاشهاي امام صادق (ع) در كنار پدر بزرگوارشان در بيرون از مدينه مي باشد.